Farklı yumuşak ve sert protez astar materyallerinin sitotoksisitelerinin ve mekanik özelliklerinin değerlendirilmesi

Diş hekimlerine klinik kullanımda büyük kolaylık sağlayan yumuşak ve sert astar materyallerinin hastaya uzun dönemde faydalı olabilmesi için protez kaide plağına bağlantısının ve mekanik özelliklerinin yeterli olması gerekmektedir. Bunun yanı sıra doku ile temasta olan bu materyallerin sitotoksik etkiye yol açmamaları yani biyouyumlu olmaları klinik açıdan önem taşıyan baslıca koşuldur. Yaptığımız in vitro çalışmada astar materyallerinin protez kaide plağına bağlanma dayanımları, sertlik değişimleri ve sitotoksisiteleri incelenip, değerlendirilmiştir. Çalışmamızda yumuşak astar materyali olarak bir adet ısı ile polimerize silikon esaslı (Molloplast B), iki adet oda sıcaklığında polimerize silikon esaslı (Ufi Gel SC, Mollosil Plus) ve iki adet oda sıcaklığında polimerize akrilik esaslı (GC Tissue Conditioner, Visco-gel) yumuşak astar materyali, sert astar materyali olarak da iki adet oda sıcaklığında polimerize sert astar materyali (Ufi Gel hard C, GC Reline Hard) ve bir adet oda sıcaklığında (Vertex Self Curing), bir adet de ısı ile polimerize PMMA esaslı akrilik rezin (Vertex Rapid Simplified) kullanıldı. Çekme bağlantı dayanımı testi için örnekler ASTM D 638-08 standardına uygun olarak ve üretici talimatları esas alınarak her materyalden, kontrol grubu ve 1000 devirlik ısıl döngü işlemi için 8’er adet (n=8/grup) olmak üzere 16 adet, dokuz farklı astar materyali için toplam 144 adet (N=144) örnek hazırlandı. 1000 devirlik ısıl döngü işlemi 5-55°C±1°C’de, işlem aralığı bir dakika olacak şekilde gerçekleştirildi. Kontrol grubu örnekleri ise 37°C’lik etüvde distile su içerisinde bekletildi. Bağlantı dayanım testleri universal test aygıtında 1 mm/min hızla gerçekleştirildi. Bağlantı dayanım değerleri (MPa±SS) kaydedilerek istatistiksel analiz yapıldı (UNIANOVA, Dunnett T3; =0.05). Yumuşak astar materyallerinin sertlik testi için iç çapı 20 mm, yüksekliği 12 mm olan 10’ar adet (n=10/grup) olmak üzere toplam 50 adet (N=50) örnek hazırlandı. Hazırlanan örnekler distile su içerisinde ve oda sıcaklığında bekletildi. Her örnek için 24 saat, 1 hafta, 1 ay, 3 ay ve 6 ay sonunda sertlik ölçümleri yapıldı. Yumuşak astarların sertlik ölçümlerinde Shore A Durometer cihazı kullanıldı ve ortalama sertlik değerleri (Shore±SS) kaydedildi. Sert astar materyallerinin sertlik testi için ise her materyalden iç çapı 10 mm, yüksekliği 10 mm olan 10’ar adet (n=10/grup) olmak üzere 40 adet (N=40) örnek hazırlandı ve seffaf akriligin içine gömüldü. Hazırlanan örnekler distile su içerisinde ve oda sıcaklığında bekletildi. Her örnek için 24 saat, 1 ay, 3 ay ve 6 ay sonunda sertlik ölçümleri yapıldı. Sert astar materyallerinin sertlik ölçümlerinde Vickers sertlik cihazı kullanıldı ve ortalama sertlik değerleri (HV±SS) kaydedildi ve istatistiksel analiz yapıldı (UNIANOVA, Bonferroni; =0.05). Sitotoksisite testi için ISO-10993-5 no’lu “Sitotoksisite Testleri- n Vitro Yöntemler” esas alınarak 16 mm çapında ve 1,5 mm kalınlıkta disk seklindeki her materyalden 12’ser adet (n=12/grup) olmak üzere toplam 118 adet (N=118) örnek hazırlandı. Hazırlanan örnekler 16 kGy dozdaki gamma ışınıyla (Gamma Pak Sterilizasyon San. Ve Tic. A.S) sterilize edildi. Örnekler gingival fibroblast hücre kültüründe test edildi. Hücre canlılıgı (2-3)-bis(2-metoksi-4-nitro-5-sulfofenil)-5- [(fenilamin)-karbonil]-2H-tetrazulyum hidroksit (XTT) yöntemi ile 24, 48, 72 ve 96. saatlerde belirlendi. Çalışmamızdan elde edilen sonuçlara göre, yumuşak ve sert astar materyallerinin ortalama çekme bağlantı dayanımı değerleri ısıl döngü işlemi sonrasında azalmaktadır. Silikon esaslı yumuşak astar materyalleri akrilik esaslı yumuşak astar materyallerine göre, ısı ile polimerize olan silikon esaslı yumuşak astar materyali de oda ısısında polimerize olan yumuşak astar materyaline göre akrilik kaideye daha iyi bağlanmaktadır. Akrilik kaideye en iyi bağlanan materyal, ısı ile polimerize olan silikon esaslı yumuşak astar materyali olan Molloplast B’dir. Sert astar materyallerinin sonuçlarına göre PMMA esaslı protez kaide materyalinin kendisiyle olan çekme bağlantı dayanımı diğer sert astar materyallerinden daha yüksek bulunmuştur. Sertlik testi sonuçlarına göre test edilen yumuşak astar materyallerinin tümünün ilk yumuşaklık değerlerini koruyamadıkları ve giderek sertleştikleri, sert astar materyallerinin ise sertlik değerlerinin zamanla düştüğü gözlenmiştir. Çalışmanın başlangıcından bitimine kadar sertlik değişimi en fazla olan yumuşak astar materyali GC Tissue Conditioner, en az olan ise Mollosil Plus’tır. Sert astar materyalleri arasında ise sertlik değişimi en fazla olan materyal Vertex R. S., en az olan ise GC Reline Hard materyalidir. Yumuşak astar materyallerinin yapıları karşılaştırıldığında akrilik esaslı yumuşak astar materyallerinin silikon esaslı yumuşak astar materyallerinden, oda sıcaklığında polimerize olan yumuşak astar materyallerinin ise ısı ile polimerize olan yumuşak astar materyalinden daha yumuşak olduğu belirlenmiştir. Sert astar materyalleri karşılaştırıldığında ise ısı ile polimerize olan sıcak akriliğin, oda sıcaklığında polimerize olan sert astar materyallerinden daha sert olduğu belirlenmiştir. Materyallerin sitotoksisitelerinin değerlendirdiği XTT testi sonuçlarına göre oda sıcaklığında polimerize olan akrilik esaslı, doku düzenleyici yumuşak astar materyali olan GC Tissue Conditioner, tüm zaman dilimlerinde yüksek sitotoksik etki göstermiştir. Çalışmamızda kullanılan yumuşak astar materyallerinden Mollosil Plus, Ufi Gel SC, Molloplast B ve sert astar materyallerinin tüm zaman dilimlerinde biyouyumlu olduklarını gösteren hücre canlılık değerleri saptanmıştır