Perakendecilik sektöründe kategori yönetimi uygulamalarının işletmelerin finansal performansına etkileri

Son yılların en hızlı büyüyen sektörlerinin başında gelen perakendecilik sektöründe, küreselleşme ile birlikte artan rekabet sonucunda önem kazanmaya başlayan kavramlardan bir tanesi kategori yönetimidir. Tüketici ihtiyaçlarını daha iyi karşılayabilmek üzere ürünleri stratejik işletme birimleri olarak belirli kategorilere ayıran bir yönetim süreci olarak tanımlanabilen kategori yönetimini uygulayan perakendeci işletmelerin en önemli amaçlarından birisi, satışlarını ve karlılıklarını arttırmaktır. Bu tez çalışması kapsamında ülkemizde İMKB'ye kote perakendeci işletmelerin kategori yönetimi uygulamalarının finansal performansları üzerindeki etkisi analiz edilmeye çalışılmıştır. Derinlemesine görüşme tekniği ve çoklu regresyon analizi kullanılan çalışmada kategori yönetimi uygulamalarının perakendeci işletmelerin satış gelirlerini, brüt kar marjlarını ve aktifler üzerinden karlılığını pozitif yönde, stok devir hızlarını ise negatif yönde etkilediği, faaliyet kar marjları üzerinde ise herhangi bir etkisinin bulunmadığı saptanmıştır. Stok devir hızı üzerindeki negatif etkinin, satışların maliyetindeki azalmadan ve ürün çeşitlendirmesi sonucunda daha çok stok bulundurmadan kaynaklandığı tespit edilmiştir. Satış gelirlerinin pozitif yönde etkilendiği göz önüne alındığında, bu negatif etki bir olumsuzluk olarak değerlendirilmemiş ve kategori yönetimi uygulamalarının genel olarak finansal performans üzerinde olumlu etkileri olduğu sonucuna varılmıştır. Bu bulgular doğrultusunda, kategori yönetimi uygulamaları sonucunda büyük ölçekli perakendecilerin finansal performanslarında artış yaşandığı göz önünde tutulduğunda, ülkemizdeki diğer perakendecilerin de bu işletmeleri model alarak kategori yönetimi uygulamalarına gitmeleri olumlu sonuçlar almalarına yardımcı olacağı düşünülmektedir