İzmir, Aydın, Manisa ve Balıkesir illerinde üretilen kabakgillerdeki viral hastalık etmenlerinin tanımlanması, hastalık oranlarının ve çeşit reaksiyonlarının belirlenmesi

Bu çalısma 2003 ve 2004 yıllarında zmir, Aydın, Manisa ve Balıkesir illerinde yaygın olarak kabakgil yetistiriciliği yapılan alanlardaki virüs hastalıklarının belirlenmesi ve saptanan bazı viral etmenlere karsı kabakgil çesitlerinin gösterdikleri reaksiyonları belirlemek amacıyla gerçeklestirilmistir. 2003 yılında survey alanında virüs belirtisi (mozaik, sararma, ipliklesme, lekelenme, bodurlasma ve meyve deformasyonu) gösteren hıyar (76), kavun (139), karpuz (149) ve sakız kabağı (yazlık kabak) (122) bitkilerinden toplam 486 süpheli örnek toplanırken, 2004 yılında hıyar (35), kavun (40), sakız kabağı (12) ve bal kabağı (kıslık kabak) (45) bitkilerinden toplam 132 süphli örnek alınmıstır. Her konukçu bitki türü için il düzeyinde hastalık oranları belirlenmistir. Dört ilin hastalık oranları ortalaması hıyar bitkilerinde % 4.03, kavun bitkilerinde % 15.18, karpuz bitkilerinde % 9.47 ve sakız kabağı bitkilerinde % 15.70 olarak bulunmustur. Hastalık etmenlerinin tanılanması biyolojik ve serolojik yöntemler kullanılarak yapılmıstır. DAS-ELISA testi sonucu kabakgil bitkilerinde WMV2, CMV, PRSV-W ve ZYMV enfeksiyonu olduğu saptanmıstır. 2003 yılında WMV2 kavun bitkilerinde % 43.88 ve sakız kabağı bitkilerinde % 30.32; PRSV-W ise karpuz bitkilerinde % 24.16 ve CMV hıyar bitkilerinde % 13.15 oranlarıyla en yaygın virüsler olarak saptanmıstır. WMV2 tüm kabakgillerde ve PRSV-W yalnızca karpuzlarda tespit edilirken, ZYMV hıyar ve karpuz örneklerinde bulunmamıstır. SqMV ve CGMMV adlı etmenler ise hiç bir kabakgil örneğinde saptanmamıstır. 2004 yılında WMV2, kavun bitkilerinde % 65, sakız kabağı bitkilerinde % 50, bal kabağı bitkilerinde % 88.8 ve hıyar bitkilerinde CMV % 65 oranlarıyla belirlenmistir. Ayrıca, bazı bitkilerde karısık enfeksiyonlar olduğu da tespit edilmistir. Biyolojik test sonuçları ile ELISA test sonuçları birbirini doğrulamıstır. Çesit reaksiyonu denemeleri ile bölgede yaygın olarak yetistirilen sakız kabağı ve kavun çesitlerinin WMV2ʼye karsı ortaya koydukları reaksiyonlar belirlenmistir. Otto ve CA 164 sakız kabağı çesitleri düsük konsantrasyonda virüs içerikleri nedeniyle diğer çesitlere göre WMV2 enfeksiyonlarına daha dayanıklı olarak bulunmustur. Hasanbey, Falez, Ananas ve Kırkağaç kavun çesitlerinde virüs içerikleri diğer çesitlerden daha düsük seviyede bulunmustur ve yüksek konsantrasyonda virüs içerikleri nedeniyle Altınbas, Melemenli, Niritsa, Sazar, Dalaman ve Makdimon çesitleri WMV2 enfeksiyonlarını daha siddetli geçirmislerdir