Multivariate data analysis for socio-economic indicators: An empirical for Turkey

*Bu makale “Türkiye’deki İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Göstergelerinin Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemlerle İncelenmesi” adlı yüksek lisans tezinden üretilmiştir.Bu çalışmada, Türkiye’ nin sosyo-ekonomik gelişmişlik durumunun, belirlenen ekonomik, sosyal ve kültürel göstergeler üzerinden 2017 yılına kadar ki ulaşılabilen yıllık verileri itibariyle, 81 ilde değerlendirilmesi yapılmıştır. Temel bileşenler analizi ile birinci bileşenin temel bileşen olduğuna karar verilerek, temel bileşenin oluşturduğu birinci faktör skorlarına göre, 51 gösterge üzerinden illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyleri belirlenmiştir. Bulanık kümeleme analizi ile illerin belirlenen endeks değerleri üzerinden sınıflandırılması yapılmış ve ideal küme sayısı iki olarak belirlenmiştir. Birinci kümede 43 ilin, ikinci kümede ise 38 ilin yer aldığı görülmüştür. Çok boyutlu ölçekleme analiziyle de illerin benzerlik durumları incelenmiş ve üç boyutlu oluşturulan konfigürasyon uzaklıkları ile farklılık matrisinden yaralanarak birbirlerine en yakın ve en uzak durumda olan il çiftlerini belirlenmiştir.In this study, Turkey's socio-economic status in 81 provinces has been evaluated with some designated economic, social and cultural indicators which were accessible on an annual basis until year 2017. Based on the principal component analysis, it was decided that the first component was the main component and the socio-economic development levels of the provinces were determined on 51 indicators according to the first factor scores. With fuzzy clustering analysis, the provinces are classified according to the determined index values and the ideal number of clusters is determined as two. It was observed that 43 provinces were in the first cluster and 38 provinces were in the second cluster. The similarity status of the provinces was examined by multidimensional scaling analysis, and provincial pairs which were closest to each other and furthest from each other were determined by using three-dimensional configuration distances and difference matrix