Haraam money jurisprudence of disposal and how to deal with its owners

، وكيفية التعامل مع أصحابه، فقد يكتسب املسلم املال احلرام لسبب من اْلسباب سواء أكان بقصد أو بغي قصد، مث يرغب يف تطهي ماله، والتخلص منه وفق اْلحكام والقواعد الشرعية، أو قد يتعامل املسلم مع أصحاب املال احلرام، فيحتار يف كيفية التعامل معهم دون الوقوع يف احلرام. من خالل البحث أحاول اإلجابة عن هذه اإلشكالية عرب تقسيم املوضوع إىل ثالثة أقسام، القسم اْلول خصص لبيان مفهوم املال احلرام عند العلماء واختيار التعريف الراجح له، ومن مث بيان أقسام وأنواع املال احلرام. أما القسم الثاين فنشي فيه إىل املصارف الشرعية املمكنة للتخلص من املال احلرام، ونذكر خالف العلماء يف جواز إنفاق احلائز للمال احلرام على نفسه، أو استخدامه له، والشروط الواجب توفرها جلواز ذلك. أما القسم الثالث واْلخي فأشران فيه إىل أهم قواعد التعامل مع أصحاب املال احلرام، سواء أكان املال ً ماالً ً فيه. ً من وجوده، أو مشكوكا ًابملال احلالل، وسواء أكان متيقنا ً أو خمتلطا حراما خالصا الكلمات املفتاحية: الفقه اإلسالمي، املال احلرام، التصرف ابملال احلرام، التعامل مع حائز املال احلرام، املعامالت املالية.Bu araştırma, her Müslümanın hayatında büyük bir öneme haiz, haram mal, haram mallardaki tasarrufun niteliği, haram mal sahipleri ile nasıl muamelede bulunulması gerektiği meselelerinden ibaret olan çağdaş bir problemi konu edinmektedir. Bir Müs-lüman kasıtlı veya kasıtsız olarak herhangi bir sebeple haram bir mal elde edip sonra da Şeriatın hükümleri ve kurallarına uygun şekilde onu temizlemek veya elden çıkart-mak ya da haram mal sahibi bir kimse ile harama düşmeden muamelede bulunmak isteyebilir. Elimizdeki araştırmada bu konu üç başlık altında ele alınıp söz konusu prob-lemlere çözüm üretilmeye çalışılmıştır. Birinci bölümde âlimlere göre haram malın ta-nımını sıralanıp tercihe şayan olan tanıma değinilmiş ve haram malın çeşitleri açıklan-mıştır. İkinci bölümde haram maldan kurtulmak için meşru olan harcamalara atıfta bulunup, haram malı kazanan kimsenin kendi adına harcamasının caiz olup olmadığı konusundaki âlimlerin ihtilafına ve cevazı için bulunması gereken şartlara değinilmiştir. Son bölümde ise ister tümü haram olsun ister helal ile karışık olsun, ister haramlığı kesin olsun, ister olmasın haram mal sahipleri ile muamelede bulunurken dikkat edil-mesi gereken kurallara değinilmiştir.This paper addresses a number of important and contemporary issues in the life of each muslim. Which is haraam money and how to deal with it and with its owners. A muslim may acquire haraam money for a reason or another, on purpose or not. Then he wants to purify his money or to get rid of it, in accordance to the provisions and rules of Sharia, or a muslim may deal with people who have haraam Money without taking place in haraam. Through this paper, I am trying to answer these questions by dividing it into three sections. The first section is devoted to explain the concept of haraam money among scholars, and choosing the most likely definition and then clarifying the parts and kinds of haraam money. Whereas the second section we point out to the legal channels of how to get rid of haraam money and we mention that scholars’ different opinions as to whether it is permissible to spend this money on oneself or benefiting from it and the conditions that must be applied for accepting that. The third and the final section, we talked about the most important rules of dealing with people who has haraam money. Whether it was a pure haraam money or mixed with halal money. Whether he is aware of its existence or doubt about it