Çizgili sırtlanların (Hyaena hyaena) Hatay ve Şanlıurfa’daki durumu

Bu çalışmada, Türkiye'de yaklaşık 600 km2'lik alanda 18 ay süresince uygulanan yerli halkla yüz yüze görüşmeler, anket ve foto kapanların yerleştirilmesini içeren bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Sahada yapılan anketler ve foto kapan çalışmaları, çizgili sırtlanların Hatay ile Suriye sınırı civarında ve Şanlıurfa'da güçlü şekilde yaşadıkları konusunda belirgin kanıtlarla sonuçlandı. Ancak, bu bölgede çizgili sırtlanların durumu hakkında kapsamlı bir çalışma yapılmamıştır. Elde edilen sonuçlarımız çizgili sırtlanın sıklıkla çorak arazide ve Hatay ilinde tavuk çiftliği etrafında görüldüğünü göstermiştir. Alternatif olarak, Şanlıurfa İli'nde küçük gruplar halinde yaşıyorlar. Çizgili sırtlanlara uygun birkaç mağara, bu mağaralarda ve sonrasında gözlemlenen ayak izleri, dışkılar ve diğer hayvan kalıntıları ile tespit edilmiştir. Çizgili sırtlanlara uygun birkaç mağara ve sonrasında yapılan gözlemlerde ayak izleri, dışkılar ve diğer hayvan kalıntıları tespit edilmiştir. Saç, kulak ve karkas dokularından izole edilen Cytb mitokondrial DNA'yı kullanarak, çizgili sırtlanların moleküler karakterizasyonunu Türkiye'de ilk defa gerçekleştirdik. Türkiye'den 10 farklı çizgili sırtlan örneğinden Cytb DNA sekanslarının dizilerinin birbirlerinin özdeşi oldukları bulunmuştur. Tarih öncesi olanlar da dahil olmak üzere daha önce rapor edilen Cytb dizilerin karşılaştırılması sonucu Ctyb geninin Hyaena hyaena türleri arasında oldukça muhafaza edildiğini göstermiştir. Arazi çalışması sırasında, yoğun tarım alanları, yerleşimler ve taş ocakları nedeniyle incelenen bölgelerde habitat tahribatının ve parçalanmanın yüksek düzeyde olduğu gözlemlenmiştir. Hatay ve Şanlıurfa illerinde, yasadışı avlanma, çobanlar tarafından sıklıkla mağaranın kullanımı, yaygın kirpi avlanması, zeytinyağı üretim tesislerinden gelen su kirliliği ve karayolu kazaları çizgili sırtlan nüfusunu olumsuz etkilemektedir. Çizgili sırtlanların yaşam alanını korumak için kapsamlı bir çalışma ve koruma planının uygulanması gerektiği sonucuna varılmıştır.In the present work, an 18 month survey, involving face to face interviews with the local people and deployment camera-traps, was carried out on about 600 km2 areas in Turkey. Field surveys and camera-trapping resulted in strong evidences that striped hyenas travel and live around Hatay (Syria border) and Şanlıurfa Provinces in Turkey. However, a comprehensive study was not carried out about the status of striped hyenas in this region. Our results showed that striped hyenas were frequently observed around the wasteland and the chicken farm in Hatay Province. Alternatively, they live in small groups in Şanlıurfa Province. Several caves suitable for striped hyenas were identified by footprints, feces and other animal remnants observed in and before those caves. We performed molecular characterization of striped hyenas in Turkey for the first time using Cytb mitochondrial DNA isolated from hair, ear and carcass tissues. Sequences of Cytb DNA sequences from10 different striped hyena samples from Turkey were found to be identical to each other. Comparison of the sequences with the previously reported Cytb sequences, including prehistoric ones, showed that Ctyb gene was highly conserved among the Hyaena hyaena species. During the field surveys we also observed that habitat destruction and fragmentation are detected on high level in the studied regions due to the intensive agricultural areas, settlements and quarries. Illegal hunting, frequent cave usage by shepherds, extensive porcupines hunting, water pollution from olive oil production facilities and highway crashes have been negatively affecting striped hyena population in Hatay and Şanlıurfa regions. It appears that a comprehensive study and protection plan should be exerted to preserve the habitat of striped hyenas