Tuz ve kuraklık stresinin bezelye' nin (Pisum sativum L.) çimlenme ve fide gelişimi üzerine etkileri

Sodyum klorür ve PEG 6000 (polyethylene glycole 6000) kullanılarak -2, -4, -6 ve -8 bar su tutma gücüne sahip solüsyonlarda tuz ve kuraklığın üç bezelye çeşidinin (Bolero, Sprinter ve Utrillo) çimlenme ve fide gelişimi üzerine etkileri incelemiştir. Sodyum klorür solüsyonlarının elektriksel iletkenlik (EC) değerleri 4.5, 8.8,12.7 ve 16.3 dS m"'olarak belirlenmiştir. Araştırmada, çimlenme yüzdesi, ortalama çimlenme zamanı, kök ve sürgün uzunluğu, fide yaş ve kuru ağırlıkları incelenmiştir. Araştırmada amaç, tuz ve kuraklık stresleri bakımından bezelye çeşitleri arasındaki farklılık ile tohumların tuzun toksik etkisi veya NaCl tarafından oluşturulan osmotik potansiyel nedeniyle çimlenip çimlenmediğini belirlemektir. Sonuçlar, hem tuz hem de kuraklık stresi bakımından çeşitler arasında farklılık olduğunu ortaya koymuştur. Sprinter kurak şartlarda daha iyi sonuçlar vermesine rağmen, Bolero tuz stresine daha toleranslı görünmüştür. Sodyum klorür ve PEG solüsyonları çeşitlerin fide gelişimini engellemiş ancak, NaCl' nin etkisi PEG' den daha az olmuştur. Üç çeşitte de tüm NaCl seviyelerinde çimlenmede önemli bir azalma olmazken, -6 bar PEG solüsyonunda çimlenme düşmüştür. Aynı su tutma gücüne sahip NaCl ve PEG solüsyonlarında çimlenmenin azalması tuzun toksik etkisinden çok oluşturduğu osmotik etkiden kaynaklandığı sonucuna varılabilir.The effects of salt and drought stresses at the water potentials of -2, -4, -6 and -8 bars induced by NaCl and PEG 6000 (polyethylene glycol 6000) each, on germination and early seedling growth, were investigated for 3 pea cultivars (Bolero, Sprinter and Utrillo). Electrical conductivity (EC) values of the NaCl solutions were 4.5, 8.8, 12.7 and 16.3 dS $m^{-1}$. Germination percentage, mean germination time, root and shoot length, and seedling fresh and dry weight were measured in the study. The objective was to determine genotypic differences among pea cultivars in terms of salt and drought stress and to determine factors (salt toxicity or osmotic stress due to PEG) inhibiting seed germination. The germination results revealed that the genotypes significantly differed for salt and drought stress. Bolero appeared to be more tolerant to salt stress, but Sprinter cv. gave higher values under drought stress. Both NaCl and PEG inhibited germination and seedling growth in all cultivars, but the effects of NaCl compared to PEG were less on germination and seedling growth. All cultivars were able to germinate at all NaCl levels without a significant decrease in germination, while a drastic decrease in germination was recorded at -6 bars of PEG. It was concluded that inhibition in germination at equivalent water potentials of NaCl and PEG was mainly due to an osmotic effect rather than salt toxicity