Evropska unija u promenljivom ekonomskom okruženju

Od pada Berlinskog zida (9 novembra 1989) koji je bio simbol hladnog rata i gvozdene zavese, dogodile su se velike promene u samoj Evropskoj uniji, ali i u njenom okruženju. S tom godinom povezuje se i početak treće faze globalizacije, koja je dovela do pojave zvane „novi svet“. Pomenute promene dovele su i do proširenja Evropske unije: tada su primljene nove zemlje članice, čiji je broj kasnije rastao. Te zemlje deo su Ekonomske i monetarne unije, ali nisu sve članice evrozone. U gotovo istom periodu zemlje Zapadnog Balkana prolazile su kroz razne krize, koje i danas traju, sprečavajući ih da se priključe velikoj evropskoj porodici. Iako je Srbija prvobitno trebalo da se priključi EU početkom devedesetih godina, potom 2012. – danas je i dalje neizvesno da li će uspeti 2025. da postane punopravna članica. Intenzivniji proces pridruživanja počeo je u drugoj deceniji XXI veka i podrazumeva vođeno pridruživanje na više nivoa EU. U radu je korišćen komparativni metod u analizi stanja u pojedinim oblastima zemalja članica: ljudskih resursa, inovativnosti i međunarodnih ekonomskih odnosa. Priključivanje regionalnim integracijama, kao što su EU ili pak JIE (zemlje Jugoistočne Evrope ili često upotrebljavani naziv Zapadni Balkan) − omogućilo bi formiranje zone slobodne trgovine, a time i priliv stranih direktnih investicija. Analiza ukazuje na opadajući trend izdvajanja kompanija za istraživanje i razvoj, što upućuje na to da neće biti promene modela konkurentnosti u zemljama JIE