De stad als vaderland: Het verleden van Brugge, Leeuwarden en Maastricht in de eeuw van de natiestaat - 1815-1914

Tijdens de negentiende eeuw raakten de cultuurmakers van België en Nederland geobsedeerd door het nationale verleden. Hun visie op de geschiedenis van het vaderland baseerden zij echter op het roemrijke verleden van de talloze steden in de Lage Landen. Dit riep uiteenlopende – soms enthousiaste, soms afwijzende – reacties op van de bewoners van die steden. Velen werkten enthousiast mee aan de vaderlandscultus, maar anderen lieten ongemak blijken over de soms marginale positie van de eigen stad in het grotere nationale verhaal. Dit proefschrift onderzoekt het werk van de ‘erudiete’ bewoners van Brugge, Leeuwarden en Maastricht in de periode tussen 1815 en 1914. Binnen de natiestaat hadden deze provinciesteden hun ooit zelfbewuste en autonome positie verloren. Om de eigen stad weer op de kaart te zetten voerden de erudiete bewoners een intensieve stedelijke identiteitspolitiek op basis van dat verloren verleden. Met geschiedschrijving en literatuur, stoeten en standbeelden, monumentenzorg en toerisme herdachten zij de stadsgeschiedenis. Binnen de historiografie is het voortdurende belang onderschat van dit culturele stedelijke zelfbesef in die periode van intensieve natievorming. Veel erudiete stadsbewoners, met name in de randgebieden van de natiestaat, probeerden het stedelijk verleden zelfs af te schermen van incorporatie in de nationale herinneringscultuur. Dit proefschrift werpt daarom een nieuw licht op de soms problematische relatie tussen stedelijke en nationale identiteitspolitiek in negentiende-eeuws België en Nederland