Yapılandırmacılığın Epistemolojik Savlarının Türkiye’de İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Programlarında Görünümleri

This article explores if there are manifestations of epistemological theses of constructivism, one of the stated theoretical pillars on which the curricula were based, in the elementary education curricula prepared and viewed as an educational paradigm change by Turkish Ministry of Education. The exploration was carried out by identifying the reflections of von Glasersfeld’s radical constructivism in Fen ve Teknoloji Dersi (6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı (Science and Technology Course (6, 7 and 8th Grades) Curriculum) (2006) in virtue of its relevance both to the curriculum and to the ministry’s stated paradigm change intention. It has been found that the effect of radical constructivism on the issues of theory choice is highly evident while on the issue of the relation of theory to reality less evident. But the program is clearly positivistic regarding the aim of science, the relation of scientific theories or models to reality, the truth of scientific knowledge, scientific progress, theory choice, and the status of science in relation to non-scientific traditions. Therefore, the constructivism of the curriculum is, in Glasersfeld’in sense, “trivial” and falls far short of the aim of paradigm change.Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Türkiye’de 2004 yılından itibaren ilk ve ortaöğretim düzeyinde geliştirilen programlarda çoklu zekâ kuramının, öğrenme sitillerinin, yapılandırmacı yaklaşımın benimsendiğini açıklamış; MEB yetkilileri de program değişikliklerinin pozitivist, determinist ve doğrusal düşünüş biçiminden pozitivist olmayan, olasılıkçı, çoklu nedensellikçi bir düşünüş biçimine geçiş olduğunu belirtmişlerdir. Böyle bir paradigma değişimine en çok katkıyı öznelci, göreci ve gerçekçilik karşıtı tutumuyla epistemolojik yapılandırmacılık yapabilir. Bakanlık belgelerinde fen ve teknoloji dersi öğretim programlarının temel felsefesinin yapılandırmacılık olduğu, bu dersin programlarında da radikal yapılandırmacılığın eldeki imkânlar çerçevesinde benimsendiği belirtilmiştir. Bu nedenlerle, makalede, radikal yapılandırmacılığın epistemolojik savlarının Fen ve Teknoloji Dersi (6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı’ndaki yansımaları, merkezi epistemolojik sorunlar karşısındaki ifadeleri ve varsayımları ışığında araştırılmıştır. Programın kuram seçimi konusunda radikal yapılandırmacılığa yakın, bilimsel kuramların ve modellerin gerçeklikle ilişkisi konusunda kısmen yakın savlarının yansımaları bulunmuş, diğer konularda ise mutat pozitivist bilim anlayışının temele alındığı saptanmıştır. Sonuç olarak radikal yapılandırmacılığın epistemolojik savlarının programa sınırlı olarak yansıdığı, eğitimsel bir paradigma değişiminden söz edilemeyeceği sonucuna varılmıştır