İlköğretim Öğrencilerinde Zorbalık Eğilimini Azaltmaya Yönelik Bilişsel Davranışçı Bir Müdahale Programının Geliştirilmesi ve Etkililiğinin Değerlendirilmesi

The goal of this study was to develop a group therapy program involving Cognitive Behavioral techniques aiming to reduce the bullying among elementary school children and evaluate its efficacy. Fifty-four students from the 5th and 6th grades were assigned to experimental group which take cognitive behavioral therapy - CBEG (20 students), placebo control group-PCG (16 students) and non-intervention control group NICG (18 students) according to their scores based on Peer Bullying Scale child form -bully test. The group intervention was run for 13 weeks. The students filled at the Peer Bullying Scale child form -bully subscale (PBS-CF), Coopersmith Self Esteem Inventory short form (CSEI-sf) and Inventory of Cognitions Related to Bullying for Children (ICBC), and before and after the intervention and during 4 months follow up. All the scores were analyzed using repeated measures Anova. Results showed that, although there was no significant difference between group x-time interaction, the scores related to bullying had a significant relation with time. This significance was related to the difference between experimental and placebo group’s scores in pre-test and post-tests. In both groups the bullying scores decreased significantly. The other findings suggested that the cognitions related to bullying had a significant relation with time. This significance was thought to be related with the difference between pre- and post-tests in experimental group. The decrease in the bullying scores was significant after the group intervention.Bu çalışmanın amacı, ilköğretim öğrencilerinde zorbalık eğilimini azaltmaya yönelik Bilişsel Davranışçı teknikleri içeren bir grup terapisi programının geliştirilmesi ve etkililiğinin değerlendirilmesidir. Bu amaçla 4 ortaokuldan 5. ve 6. sınıf öğrencileri arasından Akran Zorbalığı Ölçeği Çocuk Formu –Zorbalık testi (AZÖ-ÇF) puanlarına göre belirlenmiş 54 öğrenci Bilişsel Davranışçı müdahale alan deney grubuna (20 öğrenci), plasebo kontrol grubuna-PKG (16 öğrenci) ve hiçbir müdahale almayan kontrol grubuna-MAKG (18 öğrenci) atanmıştır. Grup çalışmaları 13 hafta yürütülmüştür. Katılımcılara müdahale öncesi, sonrası ve 4 aylık izlemde Akran Zorbalığı Ölçeği Çocuk Formu - Zorbalık Testi ve Çocuklar için Zorbalıkla ilgili Bilişler Ölçeği (ÇZBÖ) ve Coopersmith Öz Saygı Envanteri kısa formu (CÖS-K) uygulanmıştır. Elde edilen veriler tekrarlayıcı ölçümler için varyans analizi ile değerlendirilmiştir. Analiz sonuçlarında grup x zaman etkileşimi açısından ölçek puanlarında anlamlı bir farklılaşma olmadığı görülse de zorbalık puanı üzerinde zamanın ana etkisinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuş ve ortaya çıkan anlamlı farklılaşmanın deney ve plasebo kontrol grubu ön test ve son test zorbalık ölçümleri arasında ki farklılaşmadan kaynaklandığı, her iki grupta da son testte zorbalık puanının düştüğü saptanmıştır. Benzer şekilde zorbalıkla ilişkili bilişler puanı üzerinde zamanın ana etkisinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur. Ana etki açısından ortaya çıkan anlamlı farklılaşmanın deney grubunun ön test ve son test zorbalıkla ilgili bilişlerin ölçümleri arasında ki farklılaşmadan kaynaklandığı, son testte zorbalıkla ilgili bilişler puanının düştüğü bulunmuştur