1910’lu Yıllar: Az Bilinen Türkmen Ceditçi Yazar ve Makaleleri

Muhammetkulu Atabayoğlu (Atabayev, 1885-1916), kronoloji bakımından Türkmen edebiyatının Klasik dönemi ile Sovyet dönemi arasında yer alan Ceditçilik dönemine ait bir yazar olarak 1914-1915 yıllarında ‘Zakaspiyskaya Tuzemnaya’ gazetesi sayfalarında basılan ve Türkmen Cedit Edebiyatı’nın en iyi örnekleri sayılan makaleleriyle tanınıyor. Eserlerinde Türkmen halkının tarihi ilerleme açısından diğer milletlerden geride kaldığını gündeme getirmek ve ileri gitmenin yollarını aramak; Türkmenistan’ın sosyal durumunu değiştirmek için ilk önce halka okuma-yazma öğretmeyi, bilim ve eğitim vermeyi çağdaş şartlara uygun hale getirmek; kadınların cemiyetteki durumlarını iyileştirmek, onların hak ve hukuklarını korumak; Türkmenlerin modern elbiseler giymelerini sağlamak; süreli yayınların toplum hayatında rölü ve önemi gibi o dönem için aktüel konular işlenmiştir. Ceditçi yazar Muhammetkulu Atabayoğlu’nun 1914-1915 yılların arasındaki Türkmence eserlerini derleyerek ve Türkiye Türkçesine aktararak ilk kez neşretmekteyiz. Muhammetkulu Atabayev (Atabayogly, 1885-1916) is the notable representative of the jatit period of the Turkmen literature. The jadid period is the period between classic and soviet periods of the literature development. His publicisic articles, published in “Zakaspiyskaya tuzemnaya gazeta” newspaper in 1914-1915 are the bedt specimens of the jadit Turkmen literature. In his articles the author put on the agenda the burning questions of the Turkmen society of that period, such as: the backwardness of the Turkmen peoble in compare with other nations, because of imperfection of the methods of learning children to read and write, entering into the sisytem of education the new, modern methods of teaching, the compulsory education of the Turkmen girls equelly with the boys at schools, the removal from the life of the Turkmen people the ranson for the brides, wearing the modern, fashionable clothes from the best materials by Turkmen people, the role and importance of periodicals in the libe of society and the other matters. All the articles of Muhammetkuli Atabayev in uncut form after their first publication in 1914-1915 in Turkmen origin, for the first time are published into Turkish language