Zrozumieć, żeby pomóc, czyli o tym, jak uczynić klasę szkolną przyjazną uczniom nadpobudliwym psychoruchowo

The symptoms of attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) displayed by school-age children, very often accompanied by emotional and social immaturity and a poor understanding of the concept of time, adversely affect children’s psychosocial situation at school. These factors disturb the children’s learning process, which results in school achievements that are disproportionately low comparing to the children’s intellectual potential. They also undermine children’s capabilities within the scope of obeying school rules of behaviour, which has a negative effect on the quality of relationships between children and their teachers. These symptoms, by limiting the competence of children in building and developing friendly social relationships, make it more difficult for them to obtain acceptance by peers. Thus, pedagogical support given by a teacher within the scope and in a form adequate for the individual needs, capabilities and limitations of children with ADHD should be acknowledged as an important factor in the successful functioning of these children. Identification and understanding by teachers of the importance and nature of problems that children with ADHD encounter is a starting point and a key factor in the effectiveness of this support. It will allow a teacher to provide an educational context in a class in which it is possible to satisfy their special educational needs. Creating such a context involves the necessity of taking actions by a teacher which are aimed at alleviating the symptoms of ADHD, on the one hand, and integrating a class, on the other. Such actions may ensure that students with ADHD will achieve success both in acquiring knowledge and academic skills and in the dimension of effective behaviour which respects social requirements in the school environment.Występujące u dzieci w wieku szkolnym symptomy nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD), którym często towarzyszy niedojrzałość emocjonalno-społeczna i słabe rozumienie pojęcia czasu, niekorzystnie wpływają na ich sytuację psychospołeczną w szkole. Zakłócają one przebieg procesu uczenia się dzieci, czego efektem są osiągnięcia szkolne często niewspółmiernie niskie do posiadanych przez nie zasobów intelektualnych. Obniżają też dziecięce możliwości w zakresie przestrzegania zasad regulujących zachowanie uczniów, co negatywnie rzutuje na jakość relacji łączących ich z nauczycielami. Objawy te, ograniczając kompetencje dzieci w zakresie nawiązywania i podtrzymywania przyjaznych relacji społecznych, utrudniają im również uzyskanie akceptacji ze strony rówieśników. Za warunek pomyślnego funkcjonowania uczniów z ADHD w klasie szkolnej należy zatem uznać udzielenie im przez nauczyciela wsparcia pedagogicznego w zakresie i formie adekwatnej do ich indywidualnych potrzeb, możliwości i ograniczeń. Punktem wyjścia i kluczowym czynnikiem skuteczności tego wsparcia jest dostrzeżenie i zrozumienie przez nauczyciela wagi i istoty problemów, z jakimi borykają się uczniowie z ADHD. Pozwoli to nauczycielowi na stworzenie w przestrzeni klasy szkolnej kontekstu edukacyjnego, w którym możliwe stanie się zaspokojenie ich specjalnych potrzeb edukacyjnych. Kreowanie takiego kontekstu wiąże się z koniecznością podjęcia przez nauczyciela działań ukierunkowanych z jednej strony na łagodzenie objawów ADHD, z drugiej zaś na integrację zespołu klasowego. Działania tego rodzaju mogą zapewnić uczniom z ADHD osiągnięcie sukcesu zarówno w zakresie nabywania wiadomości i umiejętności szkolnych, jak i w wymiarze efektywnego, respektującego wymagania społeczne, zachowania się w środowisku szkolnym.