Wojna i jej skutki jako ideologiczne źródło europejskiego faszyzmu

The First World War and its consequences constituted the soil, on which the fascists movements rose in all European countries, gathering people mainly on the basis of discontent and disagreement with the Treaty of Versailles. On the one hand, after the end of multinational imperial state, promise to respect the right of every nation to self-ruling was a popular idea; on the other hand, the Treaty of Versailles did not always respect the idea, e.g. in case of Slovakia, Austria or Hungarian. The so-called little treaty, concerning the minorities, was also treated as non-equal position of nation. The fascists movements based on this and began not only to identify everyone on the basis of national identity, but also to glorify war as a unique experience, as an example of heroism, something much better than pacifism. This idea was fundamental in education, beginning with children. It seems also very important to underline the fact, that most of the charismatic leaders of fascists movements personally took part in the First World War, treating the war as a splendid example of national community, it was the case not only of Mussolini and Hitler. The dream that the Treaty concluded after the Great War will be a guarantee of eternal peace, from the very beginning was contested by fascist movements, leading in the end to the Second World War.Pierwsza wojna światowa i jej skutki stanowiły podłoże, na którym w całej Europie wyrosły ruchy faszystowskie, zarówno faszyzm włoski, jak i niemiecki nazizm, belgijski reksizm, węgierscy strzałokrzyżowcy i inni. Chociaż tylko nieliczne zdobyły władzę, wszystkie jednak odwoływały się do programu walki ze skutkami wojny, najczęściej dążąc do nowej wojny. Z jednej strony I wojna światowa, która wywołała rozpad wielkich wielonarodowych imperiów, a w której padło hasło samostanowienia narodów, wymagała zdecydowanej identyfikacji jednostki ze względu na przynależność narodową, z drugiej zaś traktat wersalski nie zawsze respektował te narodowe dążenia, jak w przypadku Słowacji, Austrii czy Węgier. Niezadowolenie z ładu powojennego było istotnym podłożem dla ruchów faszystowskich. Drugim elementem była gloryfikacja i rehabilitacja wojny jako przeciwieństwa tchórzliwego pacyfizmu, jako wspaniałej postawy narodowej. W tym duchu wychowywano młodzież, a nawet dzieci. Wreszcie – co trzeba podkreślić – większość charyzmatycznych przywódców rozmaitych ruchów faszystowskich brała udział w I wojnie światowej, odbierając ją jako wielkie przeżycie wspólnoty. Dotyczyło to nie tylko Mussoliniego czy Hitlera. Pragnienie, by ład wersalski był ładem trwałym, od początku było zatem skazane na kontestację. W tej roli wystąpili faszyści, którzy doprowadzili do II wojny światowej