Zrównoważona konsumpcja w pułapce: niezgodność postaw i zachowań oraz jej racjonalizacja

The main finding which derives from the research on sustainable consumption discloses that although consumers’ attitudes toward the concept of sustainability are positive, individuals relatively rarely follow sustainability rules in their daily life. This phenomenon called attitude-behavior gap has not been clearly explained. Some authors, relying on Ajzen’s theory of planned behavior, seek to clarify it through the lens of rationalization techniques. The objective of this article is to describe the phenomenon of attitude-behavior gap as well as to explain the techniques of rationalization and identify them on the example of Polish consumers. This goal is achieved by presenting the results of literature analysis and introducing selected outcomes of qualitative field research.Podstawowym wnioskiem badań nad zrównoważoną konsumpcją jest ustalenie, że pomimo pozytywnych postaw wobec samej idei zrównoważenia konsumenci stosunkowo rzadko zachowują się zgodnie z jej zasadami. Próby wyjaśnienia tego zjawiska nazwanego niezgodnością postaw i zachowań nie doprowadziły dotąd do jednoznacznych ustaleń. Część autorów, powołując się na teorię planowego zachowania przyczyny istnienia niezgodności upatruje w procesie racjonalizacji. Celem artykułu jest opisanie zjawiska niezgodności postaw i zachowań, wyjaśnienie technik racjonalizacji i ich zidentyfiowanie w zachowaniach polskich konsumentów. Cel ten osiągnięto przedstawiając wyniki analizy literatury oraz wybrane wyniki badań jakościowych przeprowadzonych wśród polskich konsumentów