Wywłaszczenie pośrednie i postępujące a ochrona inwestora w świetle międzynarodowego prawa inwestycyjnego

Respect for the rights of an investor’s ownership is one of the most important elements to be taken into account by an investor when deciding whether to launch an investment project in a third country. The purpose of this article is to discuss issues related to the institution of indirect and creeping expropriation in international investment law and to provide legal differences between these two institutions. In the following text, reference is made to the concept of direct expropriation known under domestic law, presenting differences about indirect and creeping expropriation, which are both unknown in Polish civil law. Differentiation of expropriation clauses shall require the presentation of how these institutions developed in public international law in the period after the World War II. The text analyses clauses present in international investment law contained in the universal treaties, regional treaties, agreements, multilateral agreements, as well as in bilateral investment treaties.The article presents the current law cases of international arbitration tribunals that have developed criteria that should be met to interpret state actions as indirect and creeping expropriation.In some cases, intervention by the state in the investor’s property is allowed for the purposes of economic regulation and is justified due to the public good or public welfare. The final part of the article discusses the category of such actions taken by the host country, known as the regulatory measures. These actions, under certain conditions, may be legal and carry no obligation to compensate.Ochrona i poszanowanie własności cudzoziemskiej przed działaniamiwładczymi państw stanowi przedmiot regulacji nie tylko międzynarodowegoprawa inwestycyjnego, dla którego ta tematyka wydaje się mieć szczególne znaczenie, ale jest to również zagadnienie, które można postrzegać z perspektywy międzynarodowo chronionych praw człowieka, suwerenności terytorialnej państwa oraz z perspektywy jurysdykcji państwa w odniesieniu do inwestycji zagranicznych znajdujących się na jego terytorium.Przedstawienie problemów związanych z wywłaszczeniem w prawie międzynarodowyminwestycyjnym wymaga omówienia kilku istotnych zagadnień. Przede wszystkim należy określić pojęcie samego wywłaszczenia, następnie dokonać przeglądu traktatów inwestycyjnych zawierających klauzule wywłaszczeniowe, gdzie ze względu na brak jednolitej definicji wywłaszczenia funkcjonuje kilka definicji równoznacznych. Kolejno omówione zostanie pojęcie samego wywłaszczenia pośredniego oraz wywłaszczenia postępującego, z uwzględnieniem istniejącego w tym zakresie orzecznictwa sądów i międzynarodowych organów arbitrażowych. W artykule podjęta zostanie próba wskazania kryteriów, jakie muszą być spełnione dla uznania legalności wywłaszczenia