Mediacja obligatoryjna – uwagi na tle ustalania predyspozycji mediacyjnej sporu oraz obaw stron przed stosowaniem mediacji

The main aim of the article is to present the considerations concerning the issue of introducing mandatory mediation into the Polish legal system within the scope of business lawsuits as well as some other kinds of civil disputes with respect to determining their suitability for mediation and the parties’ concerns regarding the use of mediation. The choice of the subject matter and the aim of these considerations have been mainly inspired by the author’s practical experience of working as a mediator in civil disputes (including business cases) and the relevant statistics concerning mediation proceedings held within the Business Mediation Center (BMC) at the District Chamber of Legal Advisers in Olsztyn. Introducing an obligation to mediate in selected types of disputes into the Polish social-legal system following an appropriate legislative and organizational preparation should, in principle, be considered beneficial as it might lead to popularizing mediation and making the most of its potential and advantages. Furthermore, expanding the citizens’ access to the broadly understood system of justice in its in- and out-of-court formula may result in reducing a backlog of cases in courts of justice and, in consequence, strengthening the idea of diversification in the justice system.Głównym celem artykułu jest podjęcie rozważań na temat wprowadzenia do polskiego systemu prawa mediacji obligatoryjnej w sprawach gospodarczych, a także w niektórych innych typach sporów cywilnych na tle identyfikacji tzw. predyspozycji mediacyjnej sporu oraz różnorodnych obaw stron przed stosowaniem mediacji, dotyczących postępowania mediacyjnego, osoby mediatora, właściwości osobistych strony lub zachowań strony przeciwnej. Wybór tematu i celu rozważań w istotny sposób zainspirowały doświadczenia praktyczne autora, wynikające z wykonywania profesji mediatora w sprawach cywilnych (w tym gospodarczych), oraz relewantne dane statystyczne dotyczące postępowań mediacyjnych prowadzonych w ramach Ośrodka Mediacji Gospodarczych (OMG) przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Olsztynie. Odpowiednio legislacyjnie i organizacyjnie przygotowane wprowadzenie optymalnego dla polskiego systemu społeczno-prawnego modelu obligatoryjności mediacji w wybranych typach sporów należy ocenić jako działanie co do zasady korzystne, które może przynieść dalszą popularyzację stosowania i wykorzystania potencjału i zalet mediacji. Ponadto istotne jest zwiększenie dostępu obywateli do szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości zarówno w formule sądowej, jak i pozasądowej, pożądane odciążenie i uzupełnienie pracy sądów, a w konsekwencji także wzmocnienie realizacji postulatu istnienia pluralizmu form wymiaru sprawiedliwości