Abdullah Şerit'in Perspektifinden İbn Haldun'un Siyaset Düşüncesinin Önemi ve Eleştirisi

The thought of Ibn Khaldun’s thought continues to generate highly intellectual debate in the Arab and Western world. His thought on the state and the foundations of government, as well as the factors inherent within their rise and collapse are highly reflective of some of the contemporary and future tracks of Arab society. Ibn Khaldun was greatly intrigued and interested in internal factors as being the most decisive reasons of decline, while nonetheless acknowledging the impact of foreign invasions and externalities on the decline of states. He holds however that foreign invasion is only effective to the degree of disintegration reached by society, or alternatively where it is difficult for the sense of ‘Asabiyyah to unite existing social and political powers, or consequently fails to awaken those forces in the face of external aggression. The critical evaluation of the contemporary socio-politico-cultural context of Arab societies in accordance with Abdallah Sharīṭ’s probes show little change since Ibn Khaldun’s times, and are no different from what is found in his own diagnosis within the Muqaddimah. Arab societies are still based on Asabiyyah, and the struggle for political authority continues to be their governing pattern. Though they made inroads towards nationalism; their failure sharply revived the aforementioned Asabiyyah. explains and highlights the relevance and credibility of concepts raised earlier by Ibn Khaldun. Sharīṭ is of firm belief that the insight offered by Ibn Khaldun can meet the dire needs of present-day Arab states. Within this context, Sharīṭ finds that the ideas of Ibn Khaldun have become critically relevant to the existing conflict.This inquiry seeks to explore the manifestations of and implications of Ibn Khaldun’s relevance to the present-day according to Sharīṭ, especially regarding the pertinence of his political thought. This study also assesses the relevance of Ibn Khaldun’s political thought in light of contemporary socio-political changes taking place in Arab countries. This study intends to derive relevant lessons pertinent to our times; precisely on what Sharīṭ attempted to do in his study of Ibn Khaldun, specifically seeking to emphasize Ibn Khaldun’s relevance to the interpretation and understanding of contemporary Arab conditions.İbn Haldun’un düşünceleri hem Arap dünyasında, hem de Batı’da fikri tartışmalar yaratmaya devam etmektedir. İbn Haldun’un devlet kavramı, yönetimin temelleri, devletin yükselmesinin ve çöküşünün dâhili nedenleri hakkındaki görüşleri, Arap toplumunun bugünkü ve gelecekteki emarelerini ziyadesiyle taşımaktadır. İbn Haldun devletin gerilemesinin kesin sebebi olarak daha çok iç amillerle alâkadar olmuştur. Bununla birlikte, devletin zayıflamasında yabancı istilaların ve harici faktörlerin etkisini de kabul etmektedir. Öte yandan, İbn Haldun dış taarruzların ancak toplumdaki parçalanma belli bir seviyeye ulaştıktan sonra etkili olduğuna inanmaktadır. Başka bir deyişle, asabiyet anlayışının sosyal ve siyasi güçleri bir araya getirmekte zorlandığı veya harici saldırılara karşı bu güçleri harekete geçiremediği durumlarda harici saldırılar devletin zayıflamasında müessirdirler. Abdullah Şerit’e göre, günümüz Arap toplumunun sosyal, siyasi ve kültürel bakımdan eleştirel değerlendirmesi; İbn Haldun’un devrinden bu yana değişen çok bir şey olmadığını ve Mukaddime’de yaptığı teşhislerin günümüzde de geçerli olduğunu göstermektedir. Asabiyet halen Arap toplumlarının temelidir ve siyasi otorite uğruna mücadele hâkim davranış kalıbıdır. Arap toplumları milliyetçiliğe yönelmişlerdir ancak bu alanda başarısız olmaları keskin bir şekilde asabiyeti yeniden diriltmişti. Bu durum, daha evvel İbn Haldun tarafından öne sürülen kavramların ne kadar önemli ve kayda değer olduğunu açıklamaktadır. Şerit, İbn Haldun’un ortaya koyduğu anlayışın bugünkü Arap devletlerinin ihtiyaçlarına cevap verebilir nitelikte olduğuna inanmaktadır. Ayrıca günümüz çatışmaları açısından İbn Haldun’un fikirlerinin hayati bir önem kazandığını düşünmektedir. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı, Şerit’e göre İbn Haldun’un bilhassa siyaset düşüncesinin günümüze uygun olduğunun göstergelerinin ve emarelerinin ortaya çıkarılmasıdır. Ayrıca bu çalışma Arap ülkelerindeki güncel sosyo-politik değişimlerin ışığında İbn Haldun’un siyaset düşüncesinin uygulanabilirliğini değerlendirmektedir. Şerit yaptığı çalışmalarla Arap toplumunun bugünkü şartlarının yorumlanmasında ve anlaşılmasında İbn Haldun’nun görüşlerinden yararlanılabileceğini vurgulamaktadır. Bu bağlamda, bu makale günümüz ile ilgili dersler çıkarmayı hedeflemektedir