Bireysel Silahlanmanın Kadın Cinayetleri Üzerindeki Rolünün Alandaki Uzmanların Görüşleri ile Değerlendirilmesi

According to the official figures in Turkey, the number of femicide cases in 2016, 2017 and 2018 are 301, 350 and 281, respectively (Taştan and Küçüker Yıldız, 2019: 2). Bianet report on male violence reveals that the number of femicide cases in Turkey in the same years are 261, 290 and 255 (Bianet Report on Male Violence; 2016, 2017 and 2018). The official figures on personal gun ownership shows that 52,8% of femicide cases between 2016-2018 were committed by using firearms; 83,9% of these guns are unregistered and only 16% of them are registered (Taştan ve Küçüker Yıldız, 2019: 4). Studies on risk assessment reveal that personal gun ownership increases the risk of femicide (Campbell et all., 2003; Caman et all., 2016; Stöckl et all., 2013) and measures related to gun ownership must be taken to prevent femicide (Campbell et all., 2000 and 2003; Stöckl et all., 2013). The aim of this study is to reveal the current situation by conducting interviews with the representatives of state institutions/NGOs and organisations that are responsible for gun registry as well as prevention of domestic violence and personal gun ownership and to contribute to the solutions related to prevention of femicide cases committed by firearms. In this context, the law enforcement units responsible for firearms registry and the domestic violence units affiliated to law enforcement, academicians, public prosecutors, judges from family court, advocates, NGOs and media organs are interviewed. This thesis is conducted as a qualitative research and semi-structured in-depth interview method is used. This study concludes that all stakeholder must embrace a common definition and perception about femicide phenomenon, the risk assessment tool that is already in use should be improved and used by every stakeholder that will step in during any kind of violence against women, gender based data should be collected and made public by public institutions on a systematic basis, the Law no. 6284 should be fully implemented. Besides, media organs should be more sensitive about the language used in the news about femicide and violence against women. All stakeholders should act in line with gender equality to improve public awareness.İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY………………………………………………………...……..….. i YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI.………..………..……ii ETİK BEYAN……………………..…………………………..………...…..….…… iii ÖZET…………………………………………………………………….………….…iv ABSTRACT……………………………………………………………..….………...v İÇİNDEKİLER………………………………………….…………………...……….vi GİRİŞ.……………………………………………………….……………………...….1 1. BÖLÜM: KAVRAMSAL ÇERÇEVE………………………….………..……....5 1.1. TÖRE/NAMUS VE TUTKU CİNAYETLERİ (HONOR KİLLİNGS)………………………..…………………….….…..….……..….8 1.2. EŞ/PARTNER CİNAYETİ (INTİMATE PARTNER HOMİCİDE)...16 1.3. KADIN CİNAYETİ (FEMİCİDE).………………………..….….…..19 1.4. FEMİNİSİD (FEMİNİCİDE).……………………………….….…......23 2. BÖLÜM: ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ…………………….……………...…...29 2.1. ARAŞTIRMANIN AMACI……………………………………...……29 2.2. ARAŞTIRMANIN KONUSU VE KAPSAMI…….………………...31 2.3. ARAŞTIRMANIN SORUNSALI………………………….….……...33 2.4. VERİ ÜRETME TEKNİKLERİ….………………………….……..…33 2.5. VERİ ANALİZ TEKNİKLERİ….………………………….…….…..35 2.6. SINIRLILIKLAR VE ETİK KONULAR…………………………..…37 3. BÖLÜM: KADIN CİNAYETLERİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ….…...………39 3.1. KADINLARI KİM ÖLDÜRÜYOR?….………………………….......40 3.2. MÜKERRER ŞİDDET….………………………………….……..…41 3.3. KADIN CİNAYETLERİNDE ATEŞLİ SİLAH KULLANILMASI...43 3.4. AŞIRI ŞİDDET KULLANMAK (OVERKİLL)….……………….…44 4. BÖLÜM: KADIN CİNAYETLERİNE İLİŞKİN RİSK FAKTÖRLERİ.…........47 4.1. KADINA YÖNELİK EV İÇİ ŞİDDET….…………………….....…..50 4.2. AYRILIK VE BOŞANMA….………………………………….…....51 4.3. SİLAHA ERİŞİM….…………………………………………….……52 5. BÖLÜM: ALAN ARAŞTIRMASININ BULGULARI ve TARTIŞMA……....55 5.1. KADIN CİNAYETİ KAVRAMI….…………………….…………....56 5.2. RİSK DEĞERLENDİRMESİ UYGULAMALARI….…….…….....62 5.3. HUKUKSAL AÇIDAN KADINA YÖNELİK ŞİDDET VE BİREYSEL SİLAHLANMA….…………………….………………...…..67 5.3.1. Koruyucu ve Önleyici Tedbir Kararlarının Uygulanması…………………………………………….….…68 5.3.2. 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun Suiistimal mi Ediliyor?……………………………………………………..…79 5.4. HEGEMONİK ERKEKLİK PERFORMANSI OLARAK BİREYSEL SİLAHLANMA………………………..…………..……..…….………..…85 5.4.1. Silahlanma Süreci ……………………….……………….…..85 5.4.2. Kültürel Açıdan Silahlanma…………………………………92 5.5. MEDYA VE ŞİDDET DİLİ….……………………………..…….…100 6. BÖLÜM: SONUÇ….………………………………….…………………….…104 6.1. KADIN CİNAYETLERİNİN KAVRAMSALLAŞTIRILMASI..…104 6.2. TOPLUMSAL CİNSİYET TEMELLİ VERİ ÜRETMEK NEDEN ÖNEMLİ?..........................................................................................105 6.3. RİSK DEĞERLENDİRMESİNE NEDEN İHTİYAÇ VAR?........107 6.4. HUKUKSAL DÜZENLEMELERİ UYGULANMASINDA YAŞANAN SORUNLAR…………………………….…………….….…109 6.5. MEDYA VE ŞİDDET DİLİ….…………………….…..…………..114 6.6. KISITLILIKLAR VE ÖNERİLER….…………………………......115 KAYNAKÇA….…………………………………………………………………….121 EK 1. ORİJİNALLİK RAPORU EK 2. ETİK KURUL İZNİTürkiye’de resmi rakamlara göre 2016, 2017 ve 2018 yıllarında sırasıyla 301, 350 ve 281 kadın cinayeti işlenmiştir (Taştan ve Küçüker Yıldız, 2019: 2). Bianet tarafından hazırlanan erkek şiddeti raporuna göre ise bu yıllarda sırasıyla 261, 290 ve 255 kadın cinayeti işlenmiştir. (Bianet Erkek Şiddeti Çetelesi; 2016, 2017 ve 2018). Yine Türkiye’deki resmi rakamlara göre 2016-2018 yıllarında kadın cinayetlerinin %52,8’i ateşli silahlarla işlenmiştir. Bu silahların %83,9’u ruhsatsız silah iken sadece %16,1’i ruhsatlıdır (Taştan ve Küçüker Yıldız, 2019: 4). Kadın cinayetlerinde risk faktörleri üzerine yapılan çalışmalar ise bireysel silahlanmanın kadın cinayetleri riskini artırdığını (Campbell ve ark., 2003; Caman ve ark., 2016; Stöckl ve ark., 2013) ve kadın cinayetlerinin önlenmesinde silah bulundurmaya ilişkin tedbirlerin alınması gerektiğini ortaya koymaktadır (Campbell ve ark., 2000 ve 2003; Stöckl ve ark., 2013). Bu tezin amacı, bireysel silahlanmada rol oynayan devlet kurumları ve buna karşı mücadele eden kurum/örgüt temsilcileri ile görüşmeler yaparak mevcut durumu ortaya koymak ve ateşli silahlarla işlenen kadın cinayetlerinin önlenebilmesi için çözüm önerilerine katkı sağlamaktır. Bu bağlamda, silah ruhsat işlemlerinden sorumlu kolluk kuvveti temsilcileri, kolluk kuvvetlerine bağlı aile içi şiddetle mücadele birimleri, alanda çalışma yapan akademisyenler, savcı, aile mahkemesi hakimi, avukat, sivil toplum ve medya örgütü temsilcisi ile görüşmeler yapılmıştır. Bu tez çalışması nitel bir çalışma olarak tasarlanmıştır ve yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşme tekniği kullanılmıştır. Bu çalışmada, kadın cinayeti olgusuna dair ortak bir tanımın ve algının olması gerektiği, bütün paydaşların kullanacağı resmi bir risk değerlendirme aracının geliştirilmesi, kadına yönelik şiddet ve kadın cinayeti alanında toplumsal cinsiyet temelli verilerin düzenli olarak üretilmesi ve kamuoyu ile paylaşılması, 6284 sayılı Kanun’un eksiksiz bir şekilde uygulanması ve medyanın şiddet olaylarında kullandığı dili değiştirmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğine dair farkındalık yaratacak politikalar izlemesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır