Sağlığın İktisadi Büyümeye Etkisi: Türkiye İçin Üretim Fonksiyonu Yaklaşımı

Economic growth has attracted the attention of economists throughout history. However, until the Augmented Neo-Classical Growth Model developed by Mankiw, Romer and Weil, growth theories ignored the human capital factor. This study aims to investigate the impact of health on economic growth in Turkey for the period 1960-2014 through a production function that includes human capital. In addition to health, education is also included in the production function as the other main component of human capital. Life expectancy at birth used to represent health variable and the number of students per teacher used to represent education variable. As the focus of the study is economic growth, education that increases the quality and productivity of labor is gaining importance. For this reason, to represent the education part of human capital; the number of students per teacher in vocational and technical secondary education and the number of students per lecturer in tertiary education are used. Multivariate Autoregressive Distributed Lag (ARDL) Bounds Test is chosen as the method in empirical analysis. As a result, a significant long-term cointegration relationship is found between the variables. Results also shows that; a 1% increase in life expectancy at birth leads approximately a 0,67% increase in gross domestic product, a 1% increase in number of students per teacher in vocational and technical secondary education leads approximately a 0,21% decrease in gross domestic product, a 1% increase in number of students per teacher in tertiary education leads approximately a 0,21% in gross domestic product.İktisadi büyüme tarih boyunca iktisatçıların ilgi alanlarının başında gelmiştir. Bununla birlikte; Mankiw, Romer ve Weil tarafından geliştirilen Genişletilmiş Neo-Klasik Büyüme Modeli’ne kadar, büyüme kuramları beşeri sermaye faktörünü göz ardı etmişlerdir. Bu çalışma; beşeri sermayenin de dâhil edildiği bir üretim fonksiyonu yardımıyla, 1960-2014 dönemi Türkiye ekonomisinde sağlığın iktisadi büyüme üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamıştır. Üretim fonksiyonunda, sağlığın yanında beşeri sermayenin diğer temel bileşeni olan eğitime de yer verilmiştir. Sağlığı temsil etmek üzere doğuşta beklenen yaşam süresi, eğitimi temsil etmek üzere ise öğretmen ve öğretim elemanı başına düşen öğrenci sayısı kullanılmıştır. Çalışmanın odak noktası büyüme olduğu için, emeğin kalitesini ve üretkenliğini arttıran eğitim önem kazanmaktadır. Bu sebeple, beşeri sermayenin eğitim ayağını temsil etmek üzere; mesleki ve teknik ortaöğretimde öğretmen başına düşen öğrenci sayısı ve yükseköğretimde öğretim elemanı başına düşen öğrenci sayısı kullanılmıştır. Ampirik analizde yöntem olarak Çok Değişkenli Ardışık Bağlanımlı Gecikmesi Dağıtılmış (ARDL) Sınır Testi seçilmiştir. Analiz sonucunda, değişkenler arasında anlamlı bir uzun dönem eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmiştir. Ayrıca sonuçlar; doğuşta beklenen yaşam süresindeki %1 artışın gayri safi yurt içi hasılayı yaklaşık olarak %0,67 arttırdığını, mesleki ve teknik ortaöğretimde öğretmen başına düşen öğrenci sayısındaki %1 artışın gayri safi yurt içi hasılayı yaklaşık olarak %0,21 azalttığını, yükseköğretimde öğretim elemanı başına düşen öğrenci sayısındaki %1 artışın ise gayri safi yurt içi hasılayı yaklaşık olarak %0,21 arttırdığını göstermektedir