The effects of the renewable energy resources support mechanısm (yekdem) on the electrıcıty market and sustaınable model proposal

Bu araştırmada, Türkiye Elektrik Piyasası ve Yenilenebilir Enerji Destekleme Mekanizması olarak adlandırılan YEKDEM ele alınmıştır. Söz konusu destekleme mekanizmasının elektrik piyasalarına olan etkileri incelenmiş, işleyiş hakkında değerlendirmelerde bulunulmuş ve sonuçta daha sürdürülebilir bir teşvik mekanizması modeli önerilmiştir. Ülkemizde 2011 yılında uygulamaya konulan alım garantili teşvik mekanizması, ilk zamanlar katılımcı bazında talep görmemesine rağmen, özellikle 2015 yılından sonra dolar kurundaki artışlar ve teşvik rakamlarının piyasa fiyatlarına göre daha cazip hale gelmesi nedeniyle yatırımcılar tarafından kısa sürede değerlendirilmeye alınmıştır. Böylece büyük bir kapasite yatırıma dönüşmüştür. Ayrıca teşvik fiyatları ile beraber yatırım maliyetlerinin de düşmesi ile yatırımların geri dönüş süreleri kısalmış, santral kurulumu üretici açısından daha makul hale gelmiştir. Bu doğrultuda özellikle 2015 yılında mekanizmadan faydalanan kapasite 5,4 GW iken 2016 yılı için ciddi bir artışla 15,08 GW olmuştur. Bu durum teşvik mekanizmasının yatırımcılar tarafından değerlendirmeye alınmış olduğunun, mekanizmanın amacına ulaşmış olduğunun bir göstergesi olsa da, mekanizmaya dâhil olan yeni kapasitenin gün geçtikçe artması ile elektrik piyasasında bir takım olumsuz etkileri ortaya çıkmaya başlamıştır. Mekanizmaya dâhil olan katılımcıların sayısının ve oluşan YEKDEM Kurulu gücünün her yıl katlanarak artması ile YEKDEM birim maliyetleri artmış, dolayısıyla son tüketiciye yansıyan birim maliyetle beraber sisteme yansıyan mali yükü de artırmıştır. Bu maliyetler doğrudan görevli tedarik şirketlerini etkiliyor gözükse de dolaylı olarak son tüketiciyi etkilemektedir. Tüm bu olumsuz durumlar teşvik mekanizmasının ve sisteme yüklediği etkilerin incelenmesi ve analiz edilmesi gerektiğinin bir göstergesidir. Dünyada Yenilenebilir enerji konusunda farklı teşvik mekanizmaları uygulamaya konulmuştur. Her ne kadar teşvik mekanizmaları farklı coğrafyalarda farklı sonuçlar verse de, her mekanizmanın avantajları olduğu kadar dezavantajları vardır. Özellikle ülkemizde 2011 yılından buyana uygulanmakta olan mevcut sabit fiyat garantili modelin başarılı bir model olup olmadığı incelenmiş, kapasitesinin bir anda üç kat arttığı 2016 yılı ve yine aynı yıl içinde mevzuat değişikliği ile oluşan yeni yapının piyasaya etkileri detaylandırılmıştır. Sonuçta hem mevcut projelerin devamlılığı hem de üreticilerin ilgisini çekecek sürdürülebilir bir model kurgulanmıştır. Piyasaya etkileri bakımından yapılan incelemelerde 2011 yılından 2019 yılı Nisan Dönemine kadar, EİGM, EPİAŞ, TEİAŞ ve EPDK tarafından yayınlanmış veriler kullanılmıştır. Bu veriler ışığında YEKDEM Kurulu güç kapasitesindeki gelişmeler, katılımcı bazında değişiklikler, kaynak türüne göre yıllık üretim miktarları, kurulu güç artışına bağlı sistem maliyetleri, aylar itibariyle piyasa takas fiyatları ağırlıklı ortalamaları ile YEKDEM birim maliyetleri, YEKDEM dengesizlik miktarları, YEKDEM’in yıllık piyasa takas fiyatları ağırlıklı ortalamasına olan yıllık birim etkisi incelenmiştir. 2020 yılından 2030 yılına kadar, YEKDEM’den yararlanması muhtemel kapasite, kaynak bazlı ve portföy bazlı yıllık kapasite faktörleri (verimlilik), hesaplanmış kapasite faktörlerine göre üretim miktarları, YEKDEM’e katılmaya devam edecek kapasite ile YEKDEM dışı kalacak kapasite için geçmiş yıllarda gerçekleşen portföy bazlı kapasite faktörlerinin aynen devam edeceği koşulu ile üretim miktarları hesaplanmıştır. Ayrıca lisanssız kapsamında kapasite tahsisi yapılmış kapasite ve bu kapasite için geçmiş yıllarda gerçekleşen portföy bazlı kapasite faktörlerinin aynen devam edeceği koşulu ile üretim miktarları hesaplanmıştır. Sonuçta 2020 yılından 2030 yılına kadar teşvikten yararlanması muhtemel lisanslı ve lisanssız dâhil kapasiteye ait bir üretim projeksiyonu oluşturulmuştur. Oluşturulan projeksiyonda, yenilenebilir enerji santrallerinin doğal koşulların etkilerinde bir değişiklik olmayacağından hareketle, geçmiş yıllarda gerçekleşen kaynak bazlı ve portföy bazlı kapasite faktörlerinin, ileriye yönelik yapılacak projeksiyonda da aynen devam edeceği kabul edilmiştir. Yapılan projeksiyonda mevcut mekanizmaya dâhil olup 2020 yılından sonra peyderpey YEKDEM mekanizması dışı kalacak olan kapasitenin tekrar mekanizmaya dâhil edilmesi ve savunulacak modele tamamen katılımı koşulu amaçlanmıştır. Ayrıca, 2020 yılından 2030 yılına kadar YEKDEM’den yararlanması muhtemel, inşa halinde olan ve önlisans almış üretim tesisleri sisteme tam katılımı koşuluyla hesaplamalara dâhil edilmiştir. Hesaplamalar sadece lisanslı kurulu güçler üzerinden değil ayrıca mevcut teşvik mekanizmasında lisansız kapsamındaki kurulu gücün de direk görevli tedarik şirketleri aracılığıyla YEKDEM dâhil olmasından dolayı projeksiyona dâhil edilmiştir. Lisans almış ama işletmeye giriş tarihleri belirsiz olan üretim tesisleri, kamu üretim tesisleri ve YEKA projesi kapsamında üretilen enerji hesaplamalara dâhil edilmemiştir. Tüm bu incelemeler ve analizler sonucunda yenilenebilir enerji kaynakları alanında oluşacak tahmini lisanslı ve lisansız kapasite yıl yıl oluşturulmuştur. Bu kapasitenin kamu bütçesine, yenilenebilir finansmanını sağlayacak olan garantör şirkete dolayısıyla son tüketiciye yükleyeceği maliyetlerin kontrol altında tutulması amaçlanarak sürdürülebilir bir model önerisinde bulunulmuştur. Söz konusu model ile piyasa takas fiyatına entegre bir ödeme sistemi kurulmuştur. Yatırımların devamlılığı ve mevcut projelerin sürdürülebilmesi için öncelikle kaynak çeşidine göre yenilenebilir enerji santrallerinin ilk yatırım maliyetleri ile sabit işletme maliyetlerinin teşvik süresi içinde, her kaynak çeşidine göre geri dönüşü garanti edilmiştir. Yenilenebilir enerji santralleri için ayrıca yatırım maliyet analizi yapılmamış, birim yatırım maliyetleri ile sabit işletme maliyetleri literatür araştırmaları sırasında karşılaşılan kaynaklardan alıntı yapılmıştır. Çalışmada gün öncesi piyasasında oluşan piyasa takas fiyatlarına yönelik ileriki yıllar için ayrıca bir fiyat tahmini yapılmayacaktır. Gün öncesi piyasasında oluşması muhtemel Amerikan doları cinsinden piyasa takas fiyatları ve yenilenebilir enerji üreticisinin gerçekleşen veriş-çekiş değerleri dikkate alınarak, mekanizma kapsamında oluşturulmuş minimum ve maksimum teşvik fiyatlarına göre birim enerji başına mali uzlaştırması senaryolar halinde verilmektedir. Tüm yapılacak olan analizler ve projeksiyonlar sürdürülebilir bir model gelişimi için önemlidir. Mekanizmanın işlerlik kazandığı 2011 yılları ile 2019 Nisan dönemi arasında EİGM, EPİAŞ, EPDK ve TEİAŞ tarafından yayınlanmış olan veriler referans alınacaktır. Yenilebilir enerji santrallerinin birim ilk yatırım ve sabit işletme maliyetleri ile birim enerji başına verilmesi gerek minimum ve maksimum teşvik fiyatları, 2020 yılı sonrası için tavsiye edilecek olan teşvik mekanizmasının temel verilerini oluşturacaktır. Böylece geçmiş veriler ve analizler ışığında, gelecek için bir öngörü oluşturularak sürdürülebilir bir mekanizma yapısının temelleri oluşturulmuştur. Bu kapsamda ekonomik olarak finansman edilebilir, kamu bütçesine ciddi yük oluşturmayan, yatırımcının da ilgisini çekebilecek sürdürülebilir bir mekanizma modeli önerilmiştir. Teşvik sistemini portföy olarak bünyesinde baz yük santralleri olan ve piyasada söz sahibi olan garantör bir şirket üzerinden yürütülmesi önerilmiş olup, böylece dengesizliğin yüksek olduğu yenilebilir portföyünün en iyi şekilde yönetilmesi amaçlanmıştır. Önerilen bu mekanizma gün öncesi piyasasında oluşan piyasa takas fiyatlarını etkilemeden yapılan bir teşvik olduğundan, serbest piyasanın gelişimi üzerinde olumsuz bir etki yaratmayacağı değerlendirilmektedir. Bu çalışmada yenilenebilir enerji yatırımlarının piyasa üzerine olan olumsuz etkileri azaltılarak, piyasaya entegre bir yapıda yönetilmesi amaçlanmıştır.In this research, Turkey Electricity Markets and Renewable Energy Support Mechanisms it called YEKDEM were examined. The electrical support mechanism in the markets we have investigated the effects of the operation carried out evaluations and about the result is a more sustainable incentive mechanism model is recommended. In our country to the reception in 2011 guaranteed incentive mechanism for the first time on the basis of the participant is not requested but the especially since 2015 then dollar rate increases and incentive figures according to the market prices to make it more attractive to investors due to the short time taken by the elevate. So were transformed into a large capacity investment. In addition to encourage investment costs with the prices also fall and investment return times are shorted, trunk setup for the manufacturer has become more reasonable. In line with this especially in the mechanism that 2015 5.4 GW capacity for the year 2016 with a significant rise in the GW 15,08. This is to encourage investors to evaluate the stored by the mechanism of the mechanism has reached the purpose that is an indication that even though the mechanism of the new capacity including the day goes in the electricity market with the increase in the negative effects of a team has started to emerge. The number of participants including the mechanism and the power of the Board of Directors of YEKDEM increased exponentially every year YEKDEM unit costs with increased, and therefore the unit cost is reflected on the final consumer is reflected on the system with the financial load is also increased. This costs directly affect the supply companies to many of the indirect impacts to the end of the last of the consumer. All of these negative states incentive mechanism and by reviewing the system checking and analysis of environmental impact is an indication of that. In the world of renewable energy and is intended to implement the different incentive mechanisms. How much of each incentive mechanisms give different results in different geographies, as well as the benefits of each element there are cons. Especially in our country have been going to implementation of the current fixed price guaranteed model is not a successful model has been investigated, capacity increased three times at a time and still in the same year 2016 within the year of change in the legislation and the effects of the new structure is detailed in the market. As a result both the continuity of current projects as well as manufacturers will appeal to a sustainable model kurgulanmıştır. In the examinations made for the effects of the market since 2011 2019 year period of April, EİGM, EPİAŞ, EMRA has been established and published by the data are used. In light of these data YEKDEM Installed power on the basis of the developments regarding the participant changes depending on the type of the source of the annual production quantities depending on the rise in the power of the installed system costs as of several months of market exchange rates and the weighted average unit costs, YEKDEM YEKDEM imbalance quantities, YEKDEM's annual market exchange rates weighted average of the effect of the annual unit were studied. Since 2020-2030. YEKDEM to benefit from the possible capacity of the resource-based and portfolio-based annual capacity factors (efficiency), the calculated capacity according to the factors of production quantities, YEKDEM will continue to participate in the capacity to remain disabled YEKDEM capacity for the past years the portfolio-based capacity factors will continue exactly the same condition and the calculated from the production quantities. Also as part of the self-made capacity and capacity allocation in this capacity for the past years the portfolio-based capacity factors will continue exactly the same condition and the calculated from the production quantities. As a result since 2020 2030. The possible benefit of inciting licensed and unlicensed posting a production capacity of the projection has been created. The projected created the natural conditions of renewable energy plants will not precipitate a change in the movement of the past years source-based and portfolio-based capacity factors are to be carried out for the forward will continue as a projected is accepted. The present mechanism for including the projected 2020 YEKDEM mechanism has been little by little after the capacity will remain disabled again checking the shared agenda and including the mechanism completely depending on the intended use of the condition of participation. In addition, since 2020 2030. To benefit from the possible YEKDEM, it was built with the Advanced Vocational Studies and production facilities have provided the full participation in the system is including the calculations. The board of directors only licensed for the calculations and not via the forces also present the mechanism to encourage unlicensed also installed under the direct power supply via the companies including YEKDEM projections are due to the b&bs. License to the business but have uncertain input dates of production facilities, public manufacturing facilities and YEKA produced within the scope of the project has not been including energy calculations. All of these reviews and analysis in the field of renewable energy sources as a result of the estimate of licensed and unlicensed capacity year on year has been created. The public budget in this capacity is to provide the financing of renewable energy company of the guarantor powers so that the final consumer costs keep under control has been proposed a sustainable model. In the exchange with the model for the price of the market with an integrated payment system has been established. The continuity of investments and to maintain the current projects with the source depends on the type of renewable energy plants in the first investment costs and fixed operating costs within the incentive period depends on the type of each source is incorporated into the warranty return. For renewable energy plants as well as the investment cost analysis performed, unit investment costs and fixed operating costs encountered during the research literature is made of quote sources. The day before in the market of the market exchange rates for many years as well as the future for a price estimate will be made. In the days before market possible dollar market clearing prices and the shopping of renewable energy manufacturer-Traction, taking into account the values created under the mechanism to encourage the minimum and the maximum price per unit energy in the event of a financial uzlaştırması seneryolar supplied. All of the analysis and projections for the development of a sustainable model is important. He won the mechanism works with 2011 between April 2019 period, EPİAŞ EİGM, EMRA has been established and published by the data will be taken from the reference. Renewable energy plants unit first investment and fixed operating costs per unit energy and the need to encourage the minimum and maximum prices, 2020 year after that is to be recommended for the incentive mechanism will create the basic data. So in light of the historical data and analysis for the future within an insight into the basics of the structure of a sustainable mechanism has been created. This can be checked in the context of the economic to the financing of the public budget that does not generate any serious load or the investor interest in a sustainable mechanism model is recommended. Incentive system within the portfolio of the base load power plants in the market and the owner of a company that is carried out via the guarantor is recommended so that the imbalance high as the edible portfolio is intended for the best way to manage. The day before the recommended this mechanism market of the exchange market prices is an incentive made without impacting the free market would have a negative impact on the development of creation are evaluated. Renewable energy investments in this study on the market by reducing the adverse effects on the market with an integrated structure is intended to manage