Lights of horizon. Mickiewicz and Enlightenment

The author of the essay describes the problem of attitude of Adam Mickiewicz (1798–1855), the greatest Polish poet, a messianian, to the heritage of the Enlightenment. He notices in contemporary readings a tendency to writing the poet’s thoughts into a construction which he calls an “ideological hyper‑context”. By showing the writer’s contradictions, the hyper‑context is to bring out what is close to contemporary scholars, their ideological formation. Therefore the writer is fitted into hyper‑contexts such as: modernity, post‑modernity, modernization, Europeanness, secularity. Meanwhile – what is full contradiction – Mickiewicz’s thought explodes the ideological constructions built around it. It is neither anachronistic nor modern. It is peculiar and original.JAROSŁAW ŁAWSKI – prof. zw. dr hab., dziekan Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku, badacz wyobraźni poetyckiej, twórca Katedry Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” na UwB. Zainteresowania badawcze: literatura polska i powszechna od XVIII do XXI wieku, przemiany wyobraźni, faustyzm i bizantynizm w literaturze, romantyzm, modernizm, poezja Czesława Miłosza, poezja współczesna, związki literatury i geopolityki, polsko‑wschodniosłowiańskie związki kulturowe. Redaktor naczelny Naukowych Serii Wydawniczych „Czarny Romantyzm”, „Przełomy/Pogranicza”, „Colloquia Orientalia Bialostocensia”. Napisał między innymi: Ironia i mistyka. Doświadczenie graniczne wyobraźni Juliusza Słowackiego (Białystok 2005); Mickiewicz – Mit – Historia. Studia (Białystok 2010) oraz Miłosz: „Kroniki” istnienia. Sylwy (Białystok 2014). Ostatnio wydał książkę w języku ukraińskim: Ironia. Historia. Geopolityka. Polsko‑ukraińskie studia literackie (Kijów 2018). Członek Komitetu Nauk o Literaturze PAN, członek korespondent Polskiej Akademii Umiejętności.Uniwersytet w BiałymstokuKaźmierczyk Z., Słowiańska psychomachia Mickiewicza, Gdańsk 2012.Kuziak M., Inny Mickiewicz, Gdańsk 2013.Mickiewicz A., Dzieła. Wydanie Rocznicowe 1798–1998, t. IX, Literatura słowiańska. Kurs drugi, przeł. L. Płoszewski, opr. J. Maślanka, Warszawa 1997.Ławski J., Mickiewicz – Mit – Historia. Studia, Białystok 2010.Weil S., Dzieła, przeł. M. Frankiewicz, Poznań 2004.14315