KRANİAL DEFEKT UYGULANMIŞ SIÇANLARDA ANKAFERD (ABS) UYGULAMASININ KEMİK REJENERASYONU ÜZERİNE OLAN ETKİLERİNİN İMMÜNOHİSTOKİMYASAL OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

Kranial defekt diğer kemik defektleri gibi; günümüzde sıklıkla karşılaşılan problemlerden biridir. Nöroşirürji pratiğinde, kranial defektlerin onarımı oldukça önemli bir alan olup, tedavisi konusunda hala tartışmalar mevcuttur. Cerrahi pratikte sıklıkla kullanılan hemostatik ajanların kemik rejenerasyonu üzerine olan etkileri konusunda bir çalışma yapmayı hedefledik. Bu çalışmada, gerek deneysel ve gerekse klinik uygulamalarda hemostatik ajan olarak kullanılan Ankaferd Blood Stoper (ABS) ’nin kemik rejenerasyonu üzerine olan olası etkilerinin klasik histolojik, immünohistokimyasal ve sintigrafik olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Ratlar Kontrol (İntakt) grubu (n=10), Beta grubu (Bonewax uygulanan n=10), Alfa grubu (ABS uygulanan n=10) olarak üç gruba ayrıldı. Deneme süresi 8 hafta olarak belirlendi. Ratların kraniumlarında 2 cm. lik cilt insüzyonları yapıldıktan sonra cilt altı diseke edilerek kemiğe ulaşılmıştır. Her üç gruptaki ratların kraniumlarının sağ tarafından Class mini grinder set kullanarak 1.4 mm.lik delikler açıldı.. Cerrahi işlemler intraperitoneal Ketamin (Ketalar®) 100 mg/kg ile sağlanan genel anestezi altında gerçekleştirildi. Sıçanlar çalışma sonunda intraperitoneal Ksilazin (Alfazyne®) 5 mg/kg uygulanarak sakrifiye edildi. Dokular %10’luk formalin solüsyonu ile 48 saat fiksasyonu takiben %20’lik formik asit solüsyonu içerisine alınarak dekalsifikasyona başlandı. Solüsyon haftada bir değiştirildi. Uygun şekilde dekalsifikasyonun gerçekleştiğini tespit etmek için kemiğin deneyin kurgulandığı kısmından uzak kısımlarına toplu iğne batırılarak kontroller yapıldı. Dekalsifikasyon tamamlandıktan sonra dokular bolca yıkanarak rutin histolojik takibe alındı. Gerekli histolojik prosedür uygulanarak parafinde bloklandı. Elde edilen kranial parça örnekleri hem H&E ile hem de Anti Bone Sialoprotein ile boyanarak boyanarak, osteoblastik aktivite, osteokalcin ve osteonektin yoğunlukları Olympus BX51 ışık mikroskobu kullanılarak yapıldı. Dijital görüntülemeler Olympus C5050 dijital kamera ile yapıldı. Çalışma sonunda elde edilen veriler istatistiksel değerlendirmeye alındı. Ayrıca, bir başka hemostatik ajan olan ve sıkça kullanılan Bonewax’ın kemik osteogenezisi üzerine olan etkileri de (ABS) ile karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Yaptığımız çalışmada ABS, primer fonksiyonunu başarılı bir şekilde yerine getirmekle birlikte; kemik rejenerasyonuna da olumlu bir etki oluşturduğu sonucuna varıldı. Bone wax ise primer fonksiyonunu başarılı olarak gerçekleştirmekle birlikte; kemik rejenerasyonuna olumsuz etki yarattığı deneysel çalışmamızda tespit edildi. ABS’nin kanamayı hızla durdurmasının yanı sıra kemik iyileşmesine olumlu etkisini yaptığımız histolojik, immunohistokimyasal ve kemik sintigrafik veriler desteklemektedir. Bu tür cerrahi işlemlerde hem kanamanın hızla kontrolünü sağlıyacak hem de kemik onarımına yardımcı olarak rejenerasyonu hızlandıracak kan durdurucu ajan seçimi önemli olduğunu düşünmekteyiz. ABS’nin bitki içeriklerinin antiinflamatuar, antimikrobiyal özeliklerinin bulunması operasyon sırasında ve postoperatif dönemde çeşitli komplikasyonların önlenmesi açısından da değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyoruz.ADÜ BAPKABUL VE ONAY SAYFASI i TEŞEKKÜR ii İÇİNDEKİLER iii SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ vi ŞEKİLLER DİZİNİ viii RESİMLER DİZİNİ ix TABLOLAR DİZİNİ x ÖZET xi ABSTRACT xiii 1. GİRİŞ 1 2. GENEL BİLGİLER 4 2.1. Kemiğin Yapısı 4 2.1.1. Osteoprogenitör Hücreler 5 2.1.2. Osteoblastlar 6 2.1.3. Osteositler 7 2.1.4. Osteoklastlar 8 2.2. Kemik Matriksi (Osein) 10 2.2.1. İnorganik Madde 10 2.2.2. Organik Madde 10 2.3. Kemik Doku Tipleri 11 2.3.1. Primer Kemik Dokusu 11 2.3.2. Sekonder Kemik Dokusu 11 2.3.2.1. Spongiyöz (Trabeküler, Süngerimsi) kemik dokusu 12 2.3.2.2. Kortikal ( Sert ) kemik dokusu 13 2.3.2.2.1. Havers kanalları 13 2.3.2.2.2. Volkmann kanalları 14 2.4. Kemik Zarları 14 2.4.1. Periosteum 14 2.4.2. Endosteum 15 2.5. Kemik Yapımı (osteogenesis, ossifikasyon) 15 2.5.1. İntramembranöz Kemikleşme 15 2.5.2. Endokondral Kemikleşme 17 2.6. Kemik İyileşme Süreçleri 19 2.6.1. İnflamatuar Dönem 20 2.6.2. Onarım (reperasyon ) Dönemi 22 2.6.3. Yeniden Şekillenme Dönemi 23 2.7. Kemik İyileşmesini Etkileyen Faktörler 24 2.7.1. Sistemik Faktörler 24 2.7.2. Lokal Düzenleyici Faktörler 25 2.8. Ankaferd Blood Stopper 26 2.8.1. Ankaferd Blood Stopper’ ın Etki Mekanizması 28 2.9. Bone Wax 30 3. GEREÇ VE YÖNTEM 32 3.1. Hayvanların Temini ve Bakımı 32 3.2. Cerrahi Prosedür 32 3.3. Yöntem 34 3.3.1. Kesit Alma 35 3.3.2. Kranial Defekt Çapı Ölçümü 35 3.4. Işık Mikroskobik Boyama 35 3.4.1. Histokimyasal Boyama 35 3.4.2. Histokimyasal Gereç 35 3.5. H&E Boyama Solüsyonlar: 35 3.5.1. Hematoksilen Solüsyonu 36 3.5.2. Asit Alkol Solüsyonu 36 3.5.3. Amonyaklı Su 36 3.5.4. Eosin Solüsyonu 36 3.6. H & E Boyama Protokülü 36 3.7. Mallory Azan Solüsyonu 37 3.7.1. Azocarmin G Solüsyonu: 37 3.7.2. Anilin Alkol Solüsyonu 37 3.7.3. Asetik Asit-alkol Solüsyonu 37 3.7.4. Fosfotungustik Asit Solüsyonu 38 3.7.5. Heidenhein’s Blue Boyası 38 3.7.6. Mallory-Azan Boyama Protokolü 38 3.8. İmmunohistokimyasal Boyama 39 3.8.1. İmmunohistokimyasal Gereçler 39 3.8.2. Anti-Bone Sialoprotein Boyama Protokolü 39 3.9. İstatistiksel Değerlendirme 41 4. BULGULAR 42 4.1. Makroskobik İnceleme 42 4.2. Mikroskobik İnceleme 42 4.3. Kemik Sintigrafisi 50 5. TARTIŞMA 52 6. SONUÇ VE ÖNERİLER 58 KAYNAKLAR 59 ÖZGEÇMİŞ 7