NILAI BUDAYA SAJRONE DOLANAN TRADHISIONAL JAWA ING DESA GESIKAN KECAMATAN PAKEL TULUNGAGUNG

Abstrak Dolanan tradhisional utawa dolanan rakyat minangka salah siji unsur  perangan saka  kabudayan kang tuwuh ngrembaka ing masyarakat. Dolanan tradhisional mujudake warisan saka para leluhur kang nganti saiki isih ditindakake. Dolanan tradhisional nduweni piguna kanggo ngibur dhiri, saliyane kuwi uga ngandhut nilai-nilai kang bisa didadekake patuladhan ing bebrayan.                 Prekara kang dadi underan panliten iki, yaiku (1) kepriye gambaran desa Gesikan, kecamatan Pakel, Tulungagung?; (2) kepriye wujud lan tatacara dolanan tradhisional Jawa ing desa Gesikan, kecamatan Pakel, Tulungagung?; (3) nilai budaya apa wae kang ana sajrone dolanan tradhisional Jawa ing desa Gesikan, kecamatan Pakel, Tulungagung?; (4) kepriye upaya masyarakat lan Dinas Tulungagung kanggo nglestarekake dolanan tradhisional Jawa?                 Panliten iki nduweni tujuwan yaiku (1) ngandharake gambaran desa Gesikan; (2) ngandharake wujud lan tatacara  dolanan tradhisional Jawa; (3) mangerteni nilai budaya kang kinandhut sajrone dolanan tradhisional Jawa; (4) mangerteni upaya masyarakat lan dinas Tulungagung kanggo nglestarekake dolanan tradhisional Jawa.                 Paedah saka panliten  iki yaiku, kanggo: (1) panliten iki dikarepake bisa menehi kawruh miligine ngenani nilai budaya kang ana sajrone dolanan tradhisional; (2) panliten iki dikarepake nduweni pengarep-arep bisa menehi sumbangan referensi kanggo masyarakat umum ngenani piwulang sajrone dolanan tradhisional.                 Panliten ngenani dolanan tradhisional iki yaiku mujudake panliten dheskriptif kualitatif. Dhata sajrone panliten iki arupa tembung-tembung lan ukara-ukara kang ngandharake ngenani dolanan tradhisional kang dijupuk saka asil observasi,  wawancara,  rekaman,nyathet lan buku ngenani dolanan Jawa. Teori kang digunakake kanggo nganalisis dhata yaiku teori budaya saka Koentjraningrat, konsep nilai budaya saka Lantini lan konsep dolanan saka Dharmamulya.                 Asil saka panliten iki yaiku nuduhake anane dolanan tradhisional Jawa kang isih lestari lan kang wis ora ditindakake ing Desa Gesikan, Pakel, Tulungagung. Dolanan tradhisional Jawa mau nuduhake anane nilai budaya kang antarane yaiku nilai didaktik lan nilai etik. Nilai didaktik minangka nilai nilai ngenani piwulang kang ana sajrone masyarakat utawa ajaran ngenani agama, budi pekerti, lan ajaran kanggo nyempurnakake awake. Dolanan kang nduweni nilai didaktik ing antarane yaiku dolanan dhakon kang nduweni nilai kompetisi, bisa dimanfaatake kanggo nglatih kemampuan motorik, nglatih kasabaran lan kataliten, ngraketake kekancan. Nilai etik yaiku nilai ngenani sesambungan sebab akibate saka sipat-sipat kang apik lan alane manungsa, kayata katresnan, taat, ikhlas lan jujur. Dolanan kang nduweni nilai etik ing antarane yaiku dhakon, wil-wilan, nekeran, gatheng kang nilaine yaiku bisa nglatih anane kaikhlasan lan kajujuran