KAWRUH LADUNI SAJRONE BENDHEL SERTA ILADUNI

ABSTRAK Sastra mujudake asil olah pikire manungsa. Naskah Serat Iladuni iki kalebu perangan saka jagade kasusastran. Sajrone Naskah lan teks lumrahe ngandhut kawruh kang apik. Tuladha kawruh kang apik iku salah sijine kawruh Laduni kang kinandhut ing bendhel Naskah Iladuni iki. Basa naskah ing bendhel naskah Iladuni iki kaandharake mawa basa Jawa krama lan ngoko, nanging saperangan ana kang nggunakake tembung-tembung Kawi  lan Arab, saengga basa kasebut ora saben wong bisa mangerteni. Kanthi mangkono sadurunge Naskah iki dijingglengi isine, naskah iki ditranslit, kritik teks, lan suntingan teks. Adhedhasar ukara kasebut banjur bisa katemokake undheran kang bakal dirembug ing panliten iki, yaiku(:1) Kepriye deskripsi bendhel naskah Serat Iladuni?, (2) kepriye suntingan teks bendhel Serat Iladuni kanthi cara makarya filologi?, lan (3)Kawruh Iladuni kang kinandhut sajrone bendhel naskah Serat Iladuni?, gayut karo underan kasebut banjur bisa kaadhrake ancas saka panliten iki, yaiku: (1) Ngandharake deskripsi bendhel naskah Serat Iladuni,(2) Ngandharake suntingan teks bendhel Serat Iladuni kanthi cara makarya filologi, lan (3) Ngandharake kawruh Iladuni kang kinandhut sajrone bendhel naskah  Serat Iladuni. Paedahe panliten iki supaya ngawruhi karya sastra, bisa aweh sumbang sih ing jagade filologi yaiku translitrasii, transkripsi, suntingan tekse, lan dheskripsi naskah. panliten iki migunaani banget tumprap panliti, yaiku bisa mangerteni kawruh Laduni kang kinandhut ing Naskah Serat Iladuni, sarta paedahe kanggo pamaca yaiku bisa kanggo sumber kawruh  ngenani ilmu filologi, salah sijine Serat Iladuni. Panliten iki kalebu iki kalebu panliten kualitatif kanthi nggunakake metodhe deheskripsi analitik. Sumber kang digunaake kanggo panliten iki yaiku bendhel Serat Iladuni. Kanthi ngetrapake metodhe dheskripsi analitik, sawise naskah iki ditranslit nanging yen diwawas ana tembung tembung kang luput, tembung kang ora gathuk, tembung kang durung dimangerteni dijingglengi adhedhasar metodhe dheskripsi analitik. Landhesan teori kang digunakake yaiku teori filologi, yaiku teori kang digunaake kanggo jingglengi tulisan-tulisan lawas, tuladhane bendhel Serat Iladuni. Kanggo ngonceki makna kang kinandhut sajrone Naskah iki uga nggunaake teori Hermenenutika. Hermeneutik yaiku pangira-ira (Endraswara, 2011:42). Metodhe iki nduweni paedah kanggo napsirake utawa ngira-ira isi naskah. Sawise iku banjur naskah ditintingi isine. Tatacara nglumpukake dhata yaiku cara kanggo nglumpukake dhata kang dibutuhake sarta menehi gegambaran ngenani dhata kang bakal ditintingi. Kanggo nglumpukake dhata, panliti nggunakake metodhe dhokumentasi. Tata lakune metodhe dhokumentasi yaiku translitrasi, transkripsi, maca naskah, sarta merang dhata adhedhasar kawruh laduni kang sinerat ing sajrone bendhel Serat Iladuni. Kanthi maca teori-teori kang ana gegayutane klawan irah-irahan lan underaning panliten kanthi teknik nyathet. Piranti kang digunakake kanggo nyathet yaiku polpen. Teknik nyathet kaleksanan kanggo nyengkuyung teknik maca Bendhel Naskah Serat Iladuni iki ditulis dening Radyan Panji Subrata ing Surakarta, Naskah iki  minagka warisan saka R.Ng. Ranggawarsito. Taun panulise  naskah iki 1812 katitik saka sengkalaning tahun netra jalma esthi ningngrat. Naskah iki kasimpen dening Bramastya Lintang Timur ing dhusun Puthuk Pandeyan, desa Gondowido, kecamatan Ngebel, kabupaten Ponorogo.  Asil anggone nintingi dhata dhata yaiku dheskripsi naskah, suntingan teks bendhel Serat Iladuni, kritik teks lan aparat kritik. Tembung sarta ukara kang yen diwawas kurang cundhuk  banjur disaru lan dibenerake dening panulis miturut pamawase panulis adhedhasar teori kang gumathok. Kawruh kang gayut karo ngelmu Laduni diandharake kanthi teori kang cundhuk sarta ing saperangan ana kawruh Laduni kang diandharake mawa sasmita utawa lambang. Kawruh sing gayut karo ngelmu Laduni sabanjure bisa ditemokake sawise ngetrapake teori kang gunakaake. Asil saka underan panliten kasebut nemokaake kawruh Laduni kang kinandhut sajrone bendhel Serat Iladuni, yaiku laku mi’roj, wedharing aksara hija’iyah kang dumunung ing badane manungsa, kaca pangilon, amalan sajrone bendhel Serat Iladuni.kaperang dadi loro yaiku adhedhasar dhawuhe Nabi lan adhedhasar primbon. Sajrone primbon kasebut ngrembug ngenani ilmu pethek utawa Pal. Tuladha ngenani kawruh pethek kuwi antarane pethek jodho, pethek pati, pethek rejeki. Kawruh liyane sing gayut karo ngelmu Laduni yaiku ngenani sasmita ing sajrone pangimpen