What future for Belarus? An analysis of identity issues

What future for Belarus? An analysis of identity issuesThe present article discusses various types of Belarusian collective identity and analyses their potential to make Belarus an empowered, fully independent, democratic and economically efficient society, nation and state with a stable position on the political map of Europe. The study is based mainly on sociological surveys collected by IISEPS, an independent Belarusian research institute. These data reveal weak points of Belarusian national identity (including a low level of historical awareness), a residue of the Soviet system of values and attitudes, as well as a considerable degree of Russification of the society. Although Belarusians have become used to having their own state (which, however, they treat mainly in terms of a nationwide welfare institution), they have retained a strong sense of local and regional identity. Social attitudes, both on an individual and community level, are clearly dominated by economic rather than ideological motivation. Eastern, pro-Russian orientation is far more widespread than pro-European attitudes, especially when more than only verbal support is involved. The text also points out symptoms of consolidating Belarusian collective identity, even if its post-Soviet/West Russian pattern still prevails over pro-European and pro-national orientation of the occidental type. Belarusian society is specific, which makes it difficult to analyze in terms of standard categories. The article demonstrates why identity issues limit the potential for any rapid significant political change in Belarusian society. Jaka jest przyszłość Białorusi? Analiza kwestii tożsamościowychArtykuł wskazuje na związki istniejące między różnymi orientacjami tożsamościowymi Białorusinów a możliwością ich trwałego zaistnienia na politycznej mapie Europy jako społeczeństwa, narodu i państwa w pełni upodmiotowionego, niepodległego, demokratycznego i sprawnego gospodarczo. W znacznym stopniu jest oparty na danych socjologicznych uzyskanych przez białoruski niezależny instytut badawczy NISEPI. Dane te obrazują słabości białoruskiej tożsamości narodowej (w tym świadomości historycznej), wyraźne pozostałości sowieckiego systemu wartości i postaw oraz duży stopień rusyfikacji społeczeństwa, także odczuwalnie już zaistniałą przywykłość do posiadania własnego państwa (traktowanego jednak przede wszystkim socjalnie) przy jednoczesnym trwaniu silnych lokalizmów i regionalizmów. W dalszym ciągu postawy promaterialne wyraźnie dominują nad proideowymi nie tylko na poziomie odniesień jednostkowych, ale i zbiorowych, a orientacja na Wschód (Rosję) zdecydowanie przeważa nad postawami proeuropejskimi, zwłaszcza jeśli wykraczają one poza werbalne formy ekspresji. W tekście przedstawione są także argumenty świadczące o wzmacnianiu się białoruskiej wspólnotowości, aczkolwiek orientacja postsowiecko-zapadnoruska wciąż przeważa nad proeuropejską orientacją narodową typu okcydentalnego. Społeczeństwo białoruskie wyróżnia się swą specyfiką, niełatwą do opisu w kategoriach, do których przywykliśmy. Artykuł pokazuje tożsamościowe ograniczenia możliwości zaistnienia istotnych, szybkich i głębokich zmian politycznych w społeczeństwie białoruskim