Kentsel koruma sürecinde görselleştirme tekniklerinin etkinliğinin değerlendirilmesi

Investigation of visualization technique's efficiency is important with the reliability and accuracy of the technique regarding representation level of the spatial content in the process of urban historic site evaluation. When comparing to traditional visualization techniques, computer aided three-dimensional urban models have more capability to attain communication and interaction among various user groups. As innovative visualization techniques, three-dimensional urban models visualize spatial information comprehensively. But, these models are occasionally used to represent the final view of the urban structure and expressions of planning and design proposals. Comprehensive spatial analyses and investigations are required in urban planning and conservation studies devoted to evaluation of urban historic sites by the utilization of visualization techniques. Efficiency levels of various visualization techniques may vary in the different stages of urban conservation process, then examination of negative and positive aspects of these techniques have been anticipated to provide contributions directly to spatial analyses and investigations in urban historic sites. This study, examine the efficiency of three-dimensional urban models which is developed with the functional attributes and sufficient accuracy level in comprehensive spatial content while improving the communication and interaction between different user groups. This examination is held within the comparison of efficiency levels between three-dimensional urban model and two-dimensional mapping technique. The aim of this study is to develop three-dimensional urban model as an efficient and innovative visualization technique in order to evaluate urban historic site. Methodology in the research model is based on the questionnaire which is gathering the graduate students' responses regarding the efficiency of two and three-dimensional visualization techniques in urban conservation process. Then responds are investigated and assessed in quantitative methods with descriptive statistics in order to measure how efficiently the spatial content or information is perceived and comprehended by means of both visualization techniques and to compare the efficiency levels of these techniques. As the fundamental finding of the study, it is concluded that more functional attributes in three-dimensional urban models are defined in the comprehensive spatial analyses and investigations in the contrary with two-dimensional mapping technique. When comparing the efficiency levels of both visualization techniques, three-dimensional urban model has higher scores in more variables but the most prominently in comprehension of topography, orientation sense of users and cognition of the project. As visualization techniques affect the users? perception and spatial evaluation in urban historic site, three-dimensional urban model is more capable of representing the harmony parameters related to urban structure, visual characteristics and accessibility. In regard to the opportunities for utilization of three-dimensional urban models, this study demonstrates the appropriateness with which key components in the urban conservation process-topographical studies, analyses of building height and harmony are more efficiently represented with three-dimensional visualization techniques. On the contrary, two-dimensional mapping technique expresses less parameter in urban structure. Only proposed building size and proportion is efficiently defined in conventional mapping technique. Although conventional mapping technique has less capable of expressing the characteristics of urban historic site, combination of two and three-dimensional visualization technique is best to define and express the spatial content and information in urban historic sites. In conclusion, as accurate and reliable visualization techniques three-dimensional urban models, define more attributes in spatial content, improve the user's perception regarding the characteristics related to harmony in urban historic site and finally enhance the communication and interaction among graduate students defined as professional group in order to develop urban conservation applications in collaborative planning approach. Keywords: Urban conservation, visualization techniques, three dimensional urban model, CAD.Kentsel koruma sürecinde üç boyutlu görselleştirme ve sunum teknikleri, mekansal bilgi sistemlerindeki gelişime paralel olarak anıtsal ve sivil mimarlık eserlerinin belgelenmesi ve tarihi çevrelerin değerlendirilmesinde sağladığı teknolojik olanaklarla önem kazanmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, tarihi çevrenin değerlendirilmesinde etkin ve yenilikçi bir görselleştirme tekniği olarak üç boyutlu kentsel modelin geliştirilmesi ve meslek adamlarının algısına yönelik olarak bu modelin etkinliğinin değerlendirilmesidir. Bu değerlendirme kapsamında önerilen üç boyutlu kentsel model geleneksel görselleştirme ve sunum tekniği olarak iki boyutlu haritalama tekniğiyle karşılaştırılmaktadır. Bu çalışma, tarihi kentsel çevrenin değerlendirilmesi sürecinde, mekansal bilgi sistemlerinde güvenilirlik ve hassasiyet, kapsamlı mekansal içerikte işlevsellik ile bilgi erişimi ve paylaşımı fonksiyonlarını bütüncül biçimde kullanarak üç boyutlu kentsel model önerisini geliştirmeyi öngörmektedir. Uygulama alanı olarak seçilen Zeyrek tarihi kentsel alanında iki boyutlu haritalama tekniği ile hazırlanan görseller ve önerilen üç boyutlu kentsel model, lisansüstü öğrencilerine yapılan anket görüşmeleriyle değerlendirilmektedir. Çalışma, görselleştirme tekniklerinin etkinliğinin değerlendirilmesinde betimleyici ölçme yöntemi olarak gruplar arası ortalama farklarının ve anlamlılık düzeylerinin karşılaştırılması ve sınanması ile gerçekleştirilmektedir. Çalışmanın sonucunda, geleneksel iki boyutlu haritalama tekniklerine göre üç boyutlu kentsel modelin, tarihi kentsel alanın mekansal özelliklerini daha başarılı biçimde tanımlayabildiği görülmektedir. Meslek adamlarının algısına göre, üç boyutlu kentsel modelin en önemli özelliği, tarihi kentsel alanın mekansal içeriğini tanımlama, algılama ve kavrama düzeylerini geliştirmesidir. Anahtar Kelimeler: Kentsel koruma, görselleştirme teknikleri, üç boyutlu kentsel model, Computer Aided Design (CAD)