Þjóðlögin og Þorkell : meðhöndlun Þorkels Sigurbjörnssonar á íslenskum þjóðararfi í verkum sínum

Þegar talað er um þjóðlög er átt við höfundarlaus lög sem varðveist hafa í munnlegri geymd, oft við mismunandi texta og í mismunandi útgáfum eftir landsvæðum. Þjóðlagasöfnun Íslendinga fór seint af stað miðað við söfnun annarra þjóða í hinum vestræna heimi en sá sem lét hvað mest til sín taka í söfnun þjóðlaga á Íslandi var séra Bjarni Þorsteinsson. Þjóðlagasafn Bjarna, Íslenzk Þjóðlög, er ein af viðamesta heimild okkar um íslenskt tónlistarlíf fyrr á öldum en það hefur að geyma einradda lög, tvísöngva, Passíusálmalög og ritgjörð um íslenskan rímnakveðskap, svo eitthvað sé nefnt. Þrátt fyrir að sum lögin hafi upphaflega átt rætur sínar að rekja út fyrir landsteinana hafa þau tekið slíkum breytingum við meðhöndlun þjóðarinnar að þau eiga orðið fullan rétt á að teljast íslensk. Þorkell Sigurbjörnsson var eitt þeirra tónskálda sem leitaði í íslenskan þjóðararf við tónsmíðar sínar, þá sérstaklega fyrir söng- og kórtónlist sína. Þorkell var mjög meðvitaður um sitt starfsumhverfi og í raun má segja að það sem fyrst og fremst einkenndi tónskáldið Þorkel var hagkvæmnin. Nálgun Þorkels í tónsmíðum sínum var mjög afmörkuð og hugmyndafræði hans einkennist af því að „gera meira við minna“. Hann samdi gríðarlega mikið af tónlist og eftir hann liggja yfir 100 útsetningar á íslenskum þjóðlögum, þjóðkvæðum og –vísum. Í þessari ritgerð er fjallað um niðurstöður rannsóknar á þjóðlagatónsmíðum Þorkels.Skráin „Viðauki 3“ er lokuð þar til höfundarréttur fellur úr gildi árið 2083, en skráin inniheldur þau tónverk sem greind voru