Húsleit og friðhelgi heimilisins : samanburðarrannsókn á ákvæðum íslensks og ensks sakamálaréttarfars um húsleit og haldlagningu með hliðsjón af ákvæðum laga um friðhelgi einkalífs og heimilis

Verkefnið er lokað til 01.06.2140.Í þeirri liðlega 21000 orða ritgerð sem hér fer á eftir er leitast við að svara eftirfarandi spurningum um reglur íslensks sakamálaréttarfars um húsleitir og haldlagningar muna sem finnast við framkvæmd þeirra: 1) Eru reglur íslensks sakamálaréttarfars um húsleit og haldlagningu sambærilegar þeim sem gilda um sama efni í enskum sakamálarétti. 2) Fara reglur íslensks sakamálaréttarfars um húsleit og haldlagningu í bága við ákvæði 8. gr. Mannréttindasáttmála Evrópu. 3) Fara reglur íslensks sakamálaréttarfars um dómstólaskipan og meðferð kröfu um heimild til húsleitar í bága við 6. gr. Mannréttindasáttmála Evrópu. Við rannsóknina var beitt aðferðum samanburðarlögfræði og var sakamálaréttarfar í Englandi og Wales valdið til samanburðar við hið íslenska. Ástæðan fyrir þessu vali var hin ríka en ólíka lagahefð sem býr að baki engilsaxneskum rétti og hin mikla reynsla sem mótað hefur enskt réttarfar. Einnig sú staðreynd að Mannréttindasáttmáli Evrópu hefur haft áhrif á þróun sakamálaréttarfars beggja ríkjanna. Niðurstöður rannsóknarinnar voru eftirfarandi: Í fyrsta lagi eru reglur ensks sakamálaréttarfars um húsleitir og haldlagningar ítarlegri en þær íslensku og veita þar með meira réttaröryggi. Aðeins á einu sviði veita hinar íslensku meiri vernd en það er vernd þeirra sem búa í hluta húsnæðis sem er í eigu og umráðum annars manns, svo sem á gistiheimili eða í sérherbergi inni í íbúð annars manns. Í öðru lagi að vegna þeirrar heimildar íslenskrar lögreglu til að framkvæma allsherjarleit inni á leitarvettvangi, að fengnum úrskurði dómara, án tillits til þess hvort leitin eða aðferðin við hana tengdist forsendum ákvörðunar dómara um húsleitarheimild, þá fari íslensk ákvæði um húsleit og haldlagningu, eins og þau eru skýrð og framkvæmd, í bága við 8. gr. Mannréttindasáttmála Evrópu. Í þriðja lagi er það niðurstaða rannsóknarinnar að vegna þess að ákvarðanir um húsleitarheimildir eru aðeins teknar á neðsta dómsstigi, og í ljósi þess að æðsti maður íslensku lögreglunnar skipar alla dómara á báðum dómstigum á Íslandi og ræður þannig frama dómara í starfi, þá geti íslenskir dómstólar ekki talist, við meðferð þessara mála, svo hlutlausir og óvilhallir að það fullnægi ákvæðum 6. gr. Mannréttindasáttmála Evrópu