Borgarmynstur, ferðalög og aðgangur að afþreyingarsvæðum sem þættir af uppbóta ferðahegðun

Urban environments are often considered more sustainable in terms of transport emissions than surrounding rural areas due to their higher population density. However, urban sustainability is rather complex and includes a variety of features that can affect it. Residents of big cities tend to make long-distance trips more often than their rural neighbors, and one of the hypotheses for this is compensatory behavior, where urban residents are trying to get away from urban core driven by disturbances of dense urban living or by lack of access to natural spaces by taking increased leisure domestic and international trips. This study evaluates the travel behavior of residents in two European capital regions: Reykjavik and Helsinki, comparing their leisure travel patterns to test the compensation hypothesis. A data set for Reykjavik and Helsinki was used, which was gathered by a PPGIS method that allowed public participation using interactive maps and an online questionnaire. Numbers of trips conducted within one-year timeframe were analyzed using variables of the dataset that proposedly relate to compensatory trips. Socio-demographic variables were assessed in relation to average leisure domestic and international trips. NDVI values were created and compared with leisure travel frequency. Furthermore, distances from respondents' home locations to the nearest green, blue and open areas were calculated and correlated with leisure mobility. It has been found that socio-demographic factors have a strong effect on leisure travel frequency, rather than compensation, as well as factors of car ownership and access to a cabin. Overall, the analysis of NDVI values, distances to natural spaces and proximity analysis have not indicated any statistically significant evidence of compensatory travel behavior in leisure mobility frequency of respondents in both cities.Borgarumhverfið er oft talið sjalfbærara en dreifbýlin hvað varðar losun frá ferðum, vegna aukins fólksþéttleika. Hins vegar er sjálfbærni borga frekar flókin vegna þeirra marga þátta sem geta haft áhrif á hana. Íbúar stórborga hafa tilhneigingu til að fara oftar í lengri ferðalög en þeir sem búa í sveitinni, og er ein af tilgátum fyrir ástæðum þess “uppbóta ferðahegðun”, þar sem borgarbúar fara oftar í frí út á land eða erlendis til þess að komast í burtu frá truflunum borgarinnar og þéttbýlis, eða vegna þess þess að það vantar aðgang að náttúrulegum svæðum innan borgarinnar. Þessi rannsókn metur ferðahegðun íbúa frá tveimur evrópskum borgum: Reykjavík og Helsinki, og ber saman tómstundaferðalög íbúanna til að rannsaka uppbóta ferðahegðun. Gögn voru notuð frá Reykjavík og Helsinki, sem söfnuð voru með PPGIS aðferð, sem notar bæði gangvirk kort og netkönnun. Greining var gerð á fjölda ferða innan eins árs sem tengjast uppbóta ferðalögum. Líf- og félagsfræðilegar breytur voru metnar í tengslum við meðaltal ferða út á land og erlendis. NDVI gildi voru sköpuð og borin saman við fjölda ferða í frí. Ennfremur voru fjarlægðir heimila frá grænum, bláum og opnum svæðum reiknaðar og fylgni við fjölda ferða skoðuð. Niðurstöður benda til þess að líf- og félagsfræðilegar breytur hafa mikil áhrif á tíðni ferða, frekar en uppbóta ferðahegðun, sem og þættir hvað varða bílaeign eða aðgengi að sumarbústað. Á heildina litið hefur greiningin á NDVI gildum, vegalengdum til náttúrulegra svæða og nálægðargreining ekki bent á tölfræðilega marktækar vísbendingar um uppbóta ferðahegðun, þ.e.a.s. tíðni ferðalaga, hjá íbúum beggja borga