Réttur kröfuhafa til fullra efnda kröfu sinnar : er að myndast festa í dómaframkvæmd við matið á því hvort aðstæður séu fyrir hendi til þess að víkja frá meginreglunni um rétt kröfuhafa til viðbótargreiðslu?

Læst til 5.5.2100Að baki undantekninga frá meginreglunni um að kröfuhafi sem fengið hefur minna greitt en hann átti rétt til eigi kröfu á hendur skuldara um það sem vangreitt er, liggja sjónarmið um öryggi í viðskiptum. Viðurkenning á viðbótargreiðslu til kröfuhafa getur haft í för með sér umtalsverða röskun á fjárhagslegri stöðu skuldarans, verði honum gert að standa kröfuhafa skil á talsverðum fjárhæðum fyrir liðna tíð þvert á væntingar sínar. Undantekningarreglan um fullnaðarkvittun getur að ákveðnum skilyrðum uppfylltum leitt til þess að kröfuhafi glati frekari kröfu. Það er ekkert eitt atriði sem ræður úrslitum við matið á því hvort þær aðstæður séu fyrir hendi að víkja beri frá meginreglunni um að kröfuhafi sem hefur fengið minna greitt en hann átti tilkall til eigi rétt á viðbótargreiðslu, heldur ræður heildarmat á öllum aðstæðum úrslitum. Þó eru aðallega nokkur sjónarmið sem samkvæmt dómafordæmum þarf að líta til við mat á því hvort að efni séu til að víkja frá meginreglunni. Í fyrsta lagi er litið til þess hvort að skuldari hafi verið í góðri trú og því hvorki vitað né mátt vita að sú greiðsla sem hann innti af hendi væri ekki fullnægjandi. Í öðru lagi hvort slíkur aðstöðumunur sé á samningsaðilunum að það geti réttlætt að viðbótarkröfu sé hafnað og er þá einna helst litið til sérstöðu fjármálafyrirtækja á lánamarkaði og hvort að staðlaðir skilmálar lánasamninga hafi verið einhliða samdir af fjármálafyrirtækinu óháð afstöðu lántaka. Í þriðja lagi er lagt mat á það hvort öðrum aðilanum stæði nær að bera áhættu af mistökunum sem leiddu til þess að vangreitt var. Máli skiptir hvort festa hafi verið komin á framkvæmd samningsins í þeim skilningi að skuldari hafi innt margar afborganir af hendi í samræmi við greiðslutilkynningar lánveitanda. En festa á framkvæmd lánssamningsins styður við góða trú skuldara, sem styrkist eftir því sem skuldari fær oftar fullnaðarkvittun vegna greiðslna er hann innir af hendi í samræmi við greiðslutilkynningar kröfuhafa. Þar að auki er litið til þess hversu langur tími leið frá því að mistök komu fram og þar til krafa var höfð uppi, og hvert sé umfang viðbótarkröfu annað hvort í samanburði við upphaflegan höfuðstól skuldbindingarinnar eða miðað við þá fjárhæð sem skuldari hefur þegar greitt í vexti af skuldbindingu sinniThis thesis addresses a creditor‘s right to an additional payment when the debtor‘s payment doesn‘t constitute full performance. An obligation is most commonly brought to an end by a debtor‘s payment to a creditor of the consideration inherent in the obligation but for a payment to have full legal effect, it must be consistent with the substance of the obligation. It is a general rule within the law of obligations that a creditor may demand additional payment if the debtor has not fully performed on his behalf according to the parties‘ agreement. This rule is established in theory and has repeatedly been cited in recent case law. In this thesis the most recent case law is discussed and the factors affecting the assessment of whether to accept or reject a claim for additional payment