Fjölskyldur á flótta : áhrif eldgossins á Heimaey á íbúa hennar

Vestmannaeyingar þurftu fyrirvaralaust að flýja heimabyggð sína þann 23. janúar 1973 þegar eldgos hófst á Heimaey. Markmið ritgerðarinnar er að fá heildstæða mynd af því starfi sem innt var af hendi þá mánuði sem gosið stóð, þeirri uppbyggingu sem fylgdi í kjölfarið, kanna aðstæður Eyjafólksins á gostímanum, auk ástæðna þess að fólk flutti til baka. Aðaláherslan er lögð á félagslega hlið eldsumbrotanna, til að mynda hina umfangsmiklu fólksflutninga á ríflega 5000 Vestmannaeyingum til meginlandsins, móttöku og skráningu er þangað kom, húsnæðis- atvinnu- og skólamál, félagsleg vandamál og eins hvernig Eyjabúum gekk að aðlagast á nýjum dvalarstöðum sínum. Einnig er fjallað um þann samhug og þá styrki sem Vestmannaeyingar urðu aðnjótandi víða að úr heiminum og rætt um íbúaþróun Vestmannaeyjakaupstaðar og þá uppbyggingu sem þar fór fram og endurreisn samfélagsins í kjölfar gossins. Tekin voru sex viðtöl við ellefu einstaklinga sem sögðu frá reynslu sinni og upplifun á gostímanum ásamt ástæðum þess að þeir ákváðu að flytja til baka að gosi loknu eða vera um kyrrt á fastalandinu. Greiningin leiðir í ljós að vandamál Vestmannaeyinga, þá 162 daga sem gosið stóð, voru margvísleg og víða var pottur brotinn. Mest bar á húsnæðisvanda þeirra og vóg sá þáttur greinilega þungt í ákvörðun fólks um að flytja aftur til Eyja að gosi loknu, en einnig komu atvinnumál við sögu er ákvörðun var tekin. Mikið var gert til að aðstoða Vestmannaeyinga, allt frá hinu mikla hreinsunarstarfi til almennrar endurreisnar samfélagsins, en óvíst er hvernig farið hefði fyrir þeim og samfélaginu á Heimaey ef ekki hefði komið til óeigingjarnt starf sjálfboðaliða víðs vegar um heiminn