The precautionary principle and its application on genetically modified organisms

Viðfangsefni þessarar ritgerðar er að varpa ljósi á birtingamynd varúðarreglunnar í regluverki á sviði erfðabreyttra lífvera og hvaða aðferðum er beitt við að tryggja að varúðar sé gætt við sleppingu og dreifingu á erfðabreyttum lífverum. Varúðarregla umhverfisréttar er kynnt í 2. kafla sem grunnur að áframhaldandi umræðu um beitingu hennar á sviði erfðabreyttra lífvera. Í 3. kafla er fjallað um löggjöf á sviði erfðabreyttra lífvera bæði hér á landi, innan ESB sem og innan þjóðaréttar. Skoðað er hvort löggjöfin sé til þess fallin að tryggja að nægrar varúðar sé gætt við leyfisveitingar á erfðabreyttum lífverum svo að tjón hljótist ekki af. Í 4. kafla er beiting varúðarreglunnar á sviði erfðabreyttra lífvera skoðuð. Áhersla er lögð á að meta það ferli sem fram fer áður en veitt er leyfi til sleppingar og dreifingar á erfðabreyttum lífverum og hvaða heimildir ríki hafa til að beita reglunni einhliða. Fjallað er um þær kröfur sem settar eru á grundvelli 4. og 5. mgr. 95. gr. ESB-samningsins til undanþágu frá samræmdu regluverki ESB og þá þróun sem hefur orðið í viðhorfi framkvæmdastjórnarinnar til mildunar á reglum hvað ræktun á erfðabreyttum lífverum varðar. Sérstök áhersla er lögð á að svara spurningunni á vettvangi ESB og eru dómafordæmi dómstóla Evrópusambandsins rakin því til stuðnings. Samhliða því er íslensk framkvæmd skoðuð og umræðan sett í samhengi við þær alþjóðlegu skuldbindingar sem Ísland hefur tekið sér á hendur á þessu sviði.The subject of this thesis is to shed light on the precautionary principle in regulation on genetically modified organisms and what approach is used to ensure that deliberate release into the environment of genetically modified organisms is precautious. The precautionary principle is introduced in chapter two as a basis for further discussion on the application of the principle. In chapter three EU legislation, national legislation and international law on genetically modified organisms is discussed. This discussion is meant to shed light on whether the legislation is based on the precautionary principle and whether it is intended to prevent harm to the environment and to human health. In chapter four the application of the precautionary principle is discussed. Emphasis is put on the application process for deliberate release into the environment of genetically modified organisms and the possibility for states to derogate from harmonised measures unilaterally. The requirements for derogation on the ground of Article 95 (4-5) EC are discussed and the development on behalf of the commission towards a more lenient regulation in the field of cultivation. Special emphasis is put on the enforcement of the precautionary principle in the European Union and the precedents of the Court of Justice of the European Union and the General Court discussed in that regard. The practice in Iceland is also discussed and the international obligations Iceland has carried on in this field