Akademísk aðskilnaðarstefna. Tilviksrannsókn: Íslenski háskólavettvangurinn í ljósi stofnanakenninga

This thesis is a case study which explores the organizational structure of the University of Iceland, its relative positions of power, struggle for Bourdieuian capital, the mode of resource distributions, inequalities, logic of the academic field in Iceland, myth building processes and external and internal isomorphic influences. We use qualitative interviews with key actors in positions of power and academic staff and quantitative data to observe and reveal preliminary findings on the social mechanics and logic of the academic field in Iceland. Bourdieu´s theoretical model is used to supplement organizational theory in an attempt to incorporate tools for analyzing struggle and inequalities within fields. Our analysis suggests a structural inequality reflected in our findings by a dichotomy of academic subjects in regard to positions of power and access and distribution of economic and academic capital. We argue that there is significant evidence of informal coercive isomorphism towards marketization. We argue for the need of a reflexive sociology of science and a deeper understanding of the social mechanics of science to minimize the risks of subversion as a result of external and internal pressures upon the academic field.Í ritgerðinni er greint frá tilviksrannsókn á stofnanauppbyggingu Háskóla Íslands, valdaafstæðum innan háskólavettvangsins, samkeppni um Bourdieuískt kapítal, gæðaskiptakerfinu, ójöfnuði, formgerð hins akademíska vettvangs á Íslandi, goðsagnagerðarferlum og ytri og innri einslögunaráhrifum. Notast er við eigindlega viðtöl við lykilleikmenn í valdastöðum og vísindamenn og einnig megnindleg gögn til þess að komast að frumniðurstöðum um félagslegt gangvirki og formgerð hins akademíska vettvangs á Íslandi. Kenningarlíkan Bourdieu er notað til þess að styrkja stofnanakenningar í þeim tilgangi að bæta við kenningarlegum hugtökum til greiningar á átökum og ójöfnuði innan vettvanga. Niðurstöður benda til þess að kerfisbundinn ójöfnuð megi greina milli vísindagreina hvað varðar völd og dreifingu gæða, nánar tilekið fjárhagsauðs og akademísks auðs. Vísbendingar eru um óformlega þvingandi einslögun í átt til markaðsvæðingar á Háskóla Íslands. Færð eru rök fyrir nauðsyn reflexívrar félagsfræði vísinda og dýpri skilningi á félagslegu gangvirki vísindasamfélagsins til þess að draga úr hættunni á að vísindin verði tæki í höndum ytri afla