Digitizing Early Icelandic Script for Leaners, Human and Machine: Justification, Methodology, and a Prototype

This thesis addresses the methodology of a hypothetical digital edition of sample leaves from the earliest Icelandic manuscripts in the spirit of Hreinn Benediktsson’s Early Icelandic Script, with a focus on justifying and prototyping an interface between palaeographical features and statistical machine learning. While palaeography, linguistics, and codicology are parallel disciplines and all help us to determine the date and locale of a manuscript, nevertheless each discipline contains its own epistemological foundation and its own increasingly specialized set of methods. Advances in the field of digital palaeography are addressed where they pertain to the preparation of a new digital edition. A prototypical digital edition prepared in the course of this investigation is then described and used as a basis for quantitative analysis. Nine manuscript leaves were initially digitized, and statistics generated for 19 different palaeographical features. Five features which showed the strongest signs of development over time were then collected from additional manuscript leaves up to a total of 41. Finally, trends in the data were modeled using linear regression. On the basis of these trends, the tripartite periodization of Icelandic script argued by Hreinn Benediktsson is verified, and a further breakdown of the “rising East-Norwegian influence” period (1152 to ca. 1262) into three additional periods is proposed.Þessi ritgerð er um aðferðafræði ímyndaðrar stafrænnar útgáfu á úrvali blaða úr elstu íslensku handritunum; var þetta gert í anda Hreins Benediktssonar í Early Icelandic Script. Megin tilgangur ritgerðarinnar er að rökstyðja og búa til frumgerð viðmóts milli skriftarfræðilegra þátta og tölfræðilegs vélnáms. Skriftarfræði, málvísindi og handritafræði eru sjálfstæðar fræðigreinar sem búa yfir aðferðum, sem verða sífellt sérhæfðari, til að tímasetja og ákvarða ritunarstað handrits — hver um sig á þekkingarfræðilegum grunni. Nýjungar í stafrænni skriftarfræði eru ræddar þegar þær eiga við þróun á nýrri stafrænni útgáfu. Frumgerð stafrænnar útgáfu var gerð samhliða þessari rannsókn og er henni lýst í ritgerðinni og hún notuð sem grunnur að meginlegri greiningu. Fyrst í stað var texti níu handritsblaða frá 12. og 13. öld settur í stafrænt form og 19 skriftarfræðilegum atriðum voru gerð tölfræðileg skil. Það var yfirgnæfandi fylgni milli aldurs handrita og fimm þessara atriða. Þar af leiðandi voru þessi atriði könnuð nánar á öðrum handritsblöðum og var alls 41 blað skoðað. Loks voru líkön af leitni gagnanna mynduð með hjálp línulegs aðhvarfs. Skipting íslenskrar skriftar fyrir 1300 í þrjú tímabil, sem Hreinn Benediktsson lagði til, er staðfest með þessum líkönum. Einnig er lagt til að tímabili austur-norskra áhrifa (1152– um 1262) á íslensku verði skipt í þrjú styttri tímabil