Fæðuval íslenskra kvenna á meðgöngu og tengsl við meðgöngusykursýki

Background: A healthy diet during pregnancy is important for mother and child. Studies have implied that pregnant women of normal weight before pregnancy have healthier diets than those overweight or obese before pregnancy. Obesity is one of the risk factors for gestational diabetes mellitus (GDM), which is associated with negative health effects on both mother and child. Objective: 1) Investigate associations between maternal dietary pattern and GDM. 2) Compare maternal diets for women of normal weight before pregnancy and overweight/obese before pregnancy. Methods: A prospective observational study performed in cooperation with a separate study at the Gynecology department at the National hospital where Icelandic women aged 18 - 40 years were recruited at routine 20 week ultrasound at the Pre-natal diagnosis department. All participants kept a four day weighed food record as soon as possible following recruitment (weeks 19 - 24). All underwent an oral glucose tolerance test in weeks 23 - 28 Food data was recorded into the ICEFOOD calculating program based on the Icelandic food database (ISGEM). Food records were obtained from 98 normal weight women, 46 overweight women and 39 obese women (n=183), used to compare diets. Not all of these women underwent the OGTT or 86, 44 and 38 respectively (n=168) and only they were included in the study for GDM associations. Results: 1) A dietary pattern comprising of seafood, eggs, vegetables, fruit and berries, vegetable oils, nuts and seeds, pasta, breakfast cereals, coffee and tea with a negative correlation to intake of soft drinks and french fries was associated with lower risk of GDM (OR: 0.54 95% CI: 0.30, 0.98). The association was still present in the adjusted model (OR: 0.36 95% CI: 0.14, 0.94). 2) Women of normal weight before pregnancy appear to have somewhat healthier maternal diet choices then pregnant women who are obese before pregnancy. Dietary intake of fruits, vegetables, fish, fiber and Omega-3 is lacking among pregnant women in Iceland. A number of the women may be at risk of deficiency for vitamin D, Iodine and Iron. Conclusions: Adhering to a prudent dietary pattern in pregnancy may prove beneficial in preventing GDM, especially among women already at higher risk due to overweight/obesity before pregnancy. Maternal diet in Iceland could be improved.Inngangur: Góð næring á meðgöngu er afar mikilvæg fyrir heilbrigði móður og barns. Rannsóknir hafa bent til þess að fæðuval sé heilsusamlegra hjá þunguðum konum í kjörþyngd fyrir meðgöngu miðað við hjá þunguðum konum sem eru of feitar eða í ofþyngd fyrir meðgöngu. Offita við upphaf meðgöngu er einn áhættuþátta meðgöngusykursýki. Meðgöngusykursýki getur haft verulega slæmar afleiðingar fyrir bæði móður og barn. Markmið: 1) Að kanna hvort tengsl séu á milli fæðumynsturs á meðgöngu og hættu á meðgöngusykursýki. 2) Samanburður á fæðuvali þungaðra kvenna í kjörþyngd fyrir þungun og þeirra sem eru of þungar/feitar fyrir þungun. Aðferðir: Um er að ræða ferilrannsókn framkvæmda í samtarfi við aðra rannsókn á kvennadeild Landspítalans þar sem íslenskum konum á aldrinum 18 - 40 ára var boðin þátttaka við 20. vikna ómskoðun á Fósturgreiningardeild Landspítalans. Þátttakendur vigtuðu allan mat og drykk í fjóra daga fljótlega eftir þátttöku (19. - 24. viku meðgöngu) og gengust síðan undir sykurþolspróf í kringum 23. - 28. viku meðgöngu. Fæðuupplýsingar voru skráðar í ICEFOOD forritið með kóðum úr ÍSGEM gagnagrunninum. Matardagbækur fengust frá 98 konum í kjörþyngd, 46 konum í yfirþyngd og 39 of feitum konum (n=183) sem voru nýttar í samanburð á fæðuvali. Af þessum konum fóru 86, 44 og 38 í sykurþolspróf (n=168) og hjá þeim síðarnefndu voru skoðuð tengsl fæðumynsturs við meðgöngusykursýki Niðurstöður: 1) Fæðumynstur sem samanstóð af fisk og sjávarréttum; eggjum; grænmeti; ávöxtum og berjum; jurtaolíum; hnetum og fræjum; pasta; morgunverðarkorni; kaffi og te ásamt neikvæðu samhengi við gosdrykki og franskar kartöflur tengdist minni hættu á meðgöngusykursýki (OR: 0.54 95% CI: 0.30, 0.98). Tengslin voru enn til staðar eftir leiðréttingu ýmissa þátta (OR: 0.36 95% CI: 0.14, 0.94). 2) Konur í kjörþyngd fyrir meðgöngu virðast velja meira af hollum fæðutegundum en konur sem eru of feitar fyrir meðgöngu. Neysla ávaxta, grænmetis, fisks, trefja og Omega-3 virðist ekki vera nægileg meðal þungaðra kvenna á Íslandi. Skortur á D-vítamíni, joði og járni gæti verið til staðar hjá fjölda þeirra. Ályktanir: Heilsusamlegt fæðumynstur gæti reynst verndandi gegn meðgöngusykursýki, sérstaklega hjá konum sem eru þegar í aukinni áhættu vegna ofþyngdar/offitu fyrir meðgöngu. Stór hluti þungaðra kvenna á Íslandi fylgja ekki ráðleggingum í fæðuvali.Rannsóknarsjóður Háskóla Ísland