Notkun, þekking og áhrif á anabólískum sterum meðal þeirra sem stunda líkamsrækt og íþróttir til afþreyingar

Markmið: Að skoða notkun anabólískra stera (AS) hjá einstaklingum sem stunda líkamsrækt og íþróttir til afþreyingar; einnig möguleg áhrif notkunar og þekkingu notenda á þeim. Aðferð: Háskóli Íslands. Heimildaritgerð. Helstu leitarorð: Anabolic, androgenic, steroids, recreational, testosterone, efficacy, adverse. Niðurstöður: Anabólískir sterar eru tilbúin afleiða testósteróns og eru þeir ýmist teknir í töfluformi, í gegnum húðina með geli/plástrum eða þeim sprautað í vöðva. Notkun AS hefur farið vaxandi síðastliðna áratugi en helstu ástæður fyrir notkun AS eru útlitstengdar og frammistöðubætandi; steranotkun getur aukið vöðvastyrk-, -stærð og -endurheimt. Notkun AS getur haft í för með sér ýmsar aukaverkanir en þær eru tengdar skammtastærðum, tíðni inntöku og notkunarmynstri. Helstu líffærakerfi sem verða fyrir áhrifum eru húð, beinagrindarvöðvar, lifur, nýru, æxlunarfæri, hjarta og æða- og taugakerfi. Helstu leiðir sem notendur AS fá efnin eru frá læknum, af netinu og frá líkamsræktarþjálfurum en líka frá apótekum (með og án lyfseðils) og frá vinum sem einnig eru notendur. Notendur AS hafa upp til hópa takmarkaða þekkingu á mögulegum aukaverkunum. Allt að fjórðungur þeirra er háður efnunun og dánartíðni langtímanotenda er allt að fimmfalt hærri en ella. Ályktun: Fræða þarf notendur AS um mögulegar aukaverkanir, þá sérstaklega læknar sem útvega meirihluta efnanna. Ef algengi steranotkunar heldur áfram að aukast má gera fastlega ráð fyrir samhliða aukningu notkunartengdra heilsufarsvandamála.Purpose: To review the use of anabolic androgenic steroids (AAS) among recreational athletes and gym users; also possible adverse effects of AAS and user‘s knowledge of said effects. Methods: University of Iceland. Thesis. Key words: Anabolic, androgenic, steroids, recreational, testosterone, efficacy, adverse. Results: Anabolic steroids are a synthetic derivative of testosterone that are usually ingested orally, transdermally via gels/patches or through intramuscular injection. Over the past decades the use of AAS has been growing steadily with the main reasons of use being aesthetic and ergogenic; steroids can enhance muscle strength-, -size and -recovery. The use of AAS can cause various adverse effects but they are related to dose size, frequency and usage patterns. The main organ systems affected include dermal, musculoskeletal, liver, renal, reproductive, cardiovascular and neuropsychiatric. The main methods users procure AAS include physicians, the internet, personal trainers, pharmacies (with and without a prescription) and AAS-using friends. Users generally have limited knowlege of potential side effect; up to a quarter can be addicted to the substances and mortality rate of longtime users is up to fivefold in that of nonusers. Conclusion: AAS users need to be educated regarding possible adverse effects, particularly by physicians who procure a majority of the substances. If the prevalence of AAS use continues to rise it is highly probable that use-related health complications will increase in tandem