Þegar heilsan brestur þá breytist margt. Upplifun aldraðra karlmanna af búsetu á öldrunarheimilum á höfuðborgarsvæðinu

Með hækkandi aldri eykst hættan á lífi með skerðingu og sjúkdómum. Það eykur líkur á því að síðustu æviárin þurfi einstaklingurinn að treysta á aðstoð og þjónustu á heimili sínu eða að flytjast á öldrunarheimili. Það er því vert að huga að líðan þeirra sem þurfa á slíkri þjónustu að halda, hvort það þurfi að bæta hana og þá hvernig. Markmið þessarar rannsóknar var að kanna upplifun og reynslu aldraðra karlmanna af því að búa á öldrunarheimilum sökum heilsubrests og aldurs. Í þessari rannsókn voru tekin viðtöl við níu karlmenn, 69 ára og eldri, sem búsettir voru á öldrunarheimilum á höfuðborgarsvæðinu. Tilgangurinn var að varpa ljósi á það hvaða áhrif búsetan hafði á sjálfsímynd þeirra, upplifun af karlmennsku, sjálfræði og félagsleg tengsl. Helstu niðurstöður gefa til kynna að karlmennirnir reyni að sætta sig við núverandi aðstæður og gera það besta úr þeim. Þeir hafa viðhaldið jákvæðri sjálfsímynd þrátt fyrir skerðingu og búsetuform og lagað hana að hugmyndum um ímynd karlmennsku með því að bera saman færni sína við færni annarra heimilismanna og með því að samsama sig starfsfólkinu. Þeir eru einna helst í samskiptum við konur í hópi starfsfólks og fjölskyldu sína og óska ekki eftir fleiri karlkyns starfsmönnum. Þeir eiga fá samskipti við aðra heimilismenn og eru með mikla viðveru á eigin herbergi. Þeir sækjast frekar eftir því að þjálfa líkamlega færni og vitræna getu en að taka þátt í félagsstarfi og taka að mestu aðeins þátt í tómstundum og félagsstarfi ef það er á vegum sjúkra- eða iðjuþjálfunar. Lykilorð: Aldraðir, karlmenn, öldrunarheimili, sjálfsímynd, karlmennska, sjálfræði, samskiptiOld age increases the likelihood of life with impairment and diseases and the elderly therefore in high risk of spending his last years of life getting long-term care assistance, at home or in an institution. Interviews were conducted with nine elderly males, which lived in long-term care homes in the capital area of Iceland, aged 69 and older, due to physical impairment and diseases. The interviews focused on gathering information about their experience of these living situations with the purpose to shed light on how it affects their self-esteem, identity associated with their ideas of masculinity, autonomy and social relationships. The results of this study show that elderly males adapt their masculinities to their current abilities by comparing their cognitive skills to the skills of other residents. They identify themselves rather with the staff than the other residents and do not consider themselves as patients. They are primarily communicating with female staff besides their families and do not desire more male staff at long-term care homes. They have little interaction with other residents and are mainly in their rooms. They prefer to train body and mind abilities, and are more likely to participate in social activities through therapy. Key words: Elderly, males, long-term care home, identity, masculinity, autonomy, social connection