Foreldrar og líðan barna : Vilja foreldrar stuðning í foreldrahlutverkinu?

Meginmarkmið þessarar rannsóknar er að kanna viðhorf foreldra og forráðamanna til stuðnings í foreldrahlutverkinu og aukinnar eða bættrar samvinnu við skólana og aðrar samfélagslegar stofnanir. Rannsóknarspurningarnar eru: Vilja foreldrar stuðning í foreldrahlutverkinu og ef svo er, þá hvers konar og með hvaða hætti? Hér er um að ræða sjálfstæða rannsókn sem er þó liður í stærra verkefni, þ.e. þróunar- og forvarnarverkefninu Barnið í brennidepli sem höfundur vinnur einnig að ásamt fleirum. Helstu tildrög verkefnisins eru þau að víða, bæði í fjölmiðlum og meðal almennings, er rætt um agaleysi í þjóðfélaginu og ýmsir sem vinna með börn og fjölskyldur telja sig merkja að andfélagsleg hegðun hafi aukist meðal barna og unglinga og að visst öryggisleysi ríki meðal foreldra. Síðastliðin 50 ár hafa orðið miklar viðhorfsbreytingar í samfélaginu m.a. í breyttu fjölskyldumynstri og áherslum í uppeldismálum. Lífslíkur hafa aukist í hinum vestræna heimi en á sama tíma hafa sálfélagslegar raskanir aukist hjá unglingum. Talið er að hver og einn búi annars vegar yfir verndandi þáttum og hins vegar yfir áhættuvaldandi þáttum í lífinu. Það fer eftir vægi verndar- og áhættuþátta hjá hverjum einstaklingi hvort honum vegnar vel eða illa. Veruleg tengsl virðast vera milli verndarþátta og sjálfsvitundar. Vitað er að foreldrar eru mikilvægur verndandi eða áhættuvaldandi þáttur í lífi barna og unglinga eftir því hvernig til tekst. Það getur haft veruleg áhrif á tilfinningalíf unglinga hvernig foreldrar koma fram við þá í uppvextinum. Einnig er vitað að samstarf heimilis, skóla og samfélags og þátttaka foreldra í skólastarfi skilar sér í bættum námsárangri og líðan barna og unglinga. Til að bæta líðan barna og unglinga mætti hugsa sér að samfélagslegar stofnanir legðu sitt af mörkum til að styrkja foreldra í foreldrahlutverkinu. Spurningalistar voru lagðir fyrir foreldra og forráðamenn í einu skólahverfi í þéttbýli utan höfuðborgarsvæðisins vorið 2003. Úrtakið var valið af handahófi. Alls fengu foreldrar eða forráðamenn 180 barna á aldrinum 4-12 ára spurningalistann heim, 10 barna af hvoru kyni í hverjum árgangi. Þýðið var 433 börn. Hundrað þrjátíu og einum spurningalista var svarað eða 72%. Helstu niðurstöður rannsóknarinnar eru þær að 68% svarenda vilja stuðning í foreldrahlutverkinu með einum eða öðrum hætti. Flestir vilja stuðning í að byggja upp sjálfstraust, bregðast við einelti, fræðast um námstækni, efla tilfinningaþroska og styrkja samskiptahætti. Einkum virðist fólk vilja stuðning í formi fyrirlestra, námskeiða og með persónulegri ráðgjöf. Sjaldnast er marktækur munur á milli svara þeirra sem vilja stuðning í foreldrahlutverkinu og þeirra sem ekki vilja hann. Þó óska þeir foreldrar sem telja sig ekki svo mjög örugga í foreldrahlutverkinu frekar eftir stuðningi en hinir. Stór meirihluti foreldra telur að skólanum og lögreglunni beri að taka þátt í uppeldinu með þeim en þó leitaði einungis um helmingur svarenda ráða til skólans varðandi uppeldismál og enginn sagðist leita til lögreglunnar