Staða forsjárlausra foreldra

Þegar kemur að forsjá og ákvörðun hennar gilda um það margar og flóknar reglur. Í núgildandi barnalögum nr. 76/2003 eru ítarlegar reglur um ákvörðun forsjár og framkvæmd hennar, s.s. hver það er sem fer með forsjá barns og hvað felst í forsjánni. Barnalögin víkja hins vegar ekki í mörgum orðum að stöðu þess foreldris sem ekki fer með forsjána, sem markmið ritgerðarinnar að gera grein fyrir. Í umfjölluninni verður reynt að svara grunnspurningum eins og hvað felst í forsjá og hvenær reynir á reglur um ákvörðun hennar, hver sé staða forsjárlausra foreldra að lögum og hvort einhver raunverulegur munur sé á stöðu foreldris sem svipt hefur verið forsjá og stöðu foreldris sem ekki hefur forsjá af öðrum sökum. Ritgerðinni er skipt niður í fimm kafla. Í fyrsta kafla er hugtakið forsjá tekið fyrir og því gerð ítarleg skil. Einnig er vikið að því hverjir það eru sem fara með forsjá, hvernig forsjá er ákvörðuð og við hvaða aðstæður. Í öðrum kafla er fjallað um sviptingu forsjár og þá helst hver séu skilyrði sviptingar og við hvaða aðstæður úrræðinu er beitt. Í þriðja kafla er svo vikið að réttindum barnsins, enda er það óhjákvæmilegt í ritgerð sem þessari. Þar er fjallað um þá lagabálka sem skipta mestu máli hvað varðar réttindi barna og má þá nefna Mannréttindasáttmála Evrópu, núgildandi barna- og barnaverndarlög sem og Sáttmála Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins. Í fjórða og veigamesta kaflanum er gerð grein fyrir stöðu hins forsjárlausa foreldris og gerð grein fyrir þeim réttindum og skyldum sem hvíla á forsjárlausa foreldrinu og má þar helst nefna framfærsluskyldu, umgengnisrétt, rétt til upplýsinga o.fl. Fimmti og síðasti kaflinn fjallar um réttarstöðu þeirra foreldra sem sviptir hafa verið forsjá og að hvaða réttindi eða skyldur hins forsjárlausa foreldris eiga við um foreldri sem svipt hefur verið forsjá. Í lokaorðum er efnið dregið saman