Takmarkanir á upplýsingarétti almennings vegna fjárhagsmálefna lögaðila skv. 2. málsl. 9. gr. upplýsingalaga nr. 140/2012

Það er grundvallaratriði í nútíma lýðræði að opin og upplýst umræða geti farið fram innan þjóðfélagsins og er það ein meginforsenda þeirrar umræðu að almenningur geti fylgst með störfum stjórnvalda. Í 5. gr. upplýsingalaga nr. 140/2012 er að finna meginreglu um upplýsingarétt almennings. Þessi réttur er þó ekki án takmarkana og í lögunum eru undanþágur frá upplýsingarétti tæmandi taldar. Í ritgerðinni verður fjallað almennt um upplýsingalögin, markmið þeirra og gildissvið. Sjónum verður beint að því hvaða reglur gilda um takmarkanir á upplýsingarétti vegna mikilvægra fjárhags- eða viðskiptahagsmuna fyrirtækja og annarra lögaðila skv. síðari málslið 9. gr. laganna. Stuðst verður við úrskurði úrskurðarnefndar um upplýsingamál og reynt að gera lesanda grein fyrir því hvaða sjónarmið ráða því hvort heimilt sé að takmarka aðgang almennings að gögnum skv. 9. gr. Þegar ákvörðun er tekin um hvort takmarka eigi aðgang að gögnum er sú ákvörðun byggð á sértæku mati þar sem metið er kringumstæður í hverju máli fyrir sig. Stjórnvöld verða að meta hvort hagsmunir lögaðila séu slíkir að sanngjarnt og eðlilegt sé að takmarka aðgang almennings að gögnum er varða þá. Því þarf að meta hvort um sé að ræða svo mikilvæga fjárhags- eða viðskiptahagsmuni að ætla megi að birting gagnanna sé til þess fallin að valda tilteknu fyrirtæki tjóni Stuðst er við rit fræðmanna hérlendis og einnig er skoðað sambærilegt ákvæði dönsku upplýsingalaganna og skrif fræðimanna þar í landi