Að lesa sér til gagns

Verkefnið er lokaðRitgerð þessi er lokaverkefni til B.Ed. gráðu við kennaradeild Háskólans á Akureyri, vormisserið 2006. Í ritgerðinni er fjallað um lesskilning og aðferðir sem efla hann. Lesskilningur er ferli sem leiðir til þess að lesandi smíðar í huga sér merkingu úr textanum sem hann les. Ýmsir fræðimenn leggja þá merkingu í hugtakið lesskilning að það felist í smíði merkingar í gagnvirkum tengslum lesenda og texta og þess samhengis sem tjáskiptin eiga sér stað í. Í þessu felst að merking textans getur verið sú sama hjá þeim sem skrifar og þeim sem les en þó þarf það ekki að vera þar sem túlkunin er háð fyrri þekkingu og reynslu lesanda. Margir þættir vinna saman og hafa áhrif á lesskilning. Sem dæmi um þessa þætti má nefna vinnsluminni, lestrar- og málferli, ályktunarhæfni, bakgrunnsþekkingu, námsvitund, þekkingu á orðaforða, þekkingu á efni textans, lestrarumhverfi og lestraraðferðir. Rannsóknir hafa sýnt að með því kenna nemendum aðferðir sem færir lesendur nota bæði ómeðvitað og meðvitað áður en lestur þeirra hefst, meðan á lestri stendur og eftir að texti hefur verið lesinn má bæta lesskilning verulega. Fjallað er um þessar aðferðir auk þess sem farið er yfir nokkrar helstu aðferðir sem notaðar eru til eflingar lesskilningi hér á landi. Þessar aðferðir eru gagnvirkur lestur, notkun hugtakakorta og „skoða, spyrja, lesa, segja, rifja upp“ (SSLSR) og „kann, vil vita, hef lært“ (KVL). Gagnvirkur lestur er aðferð sem hjálpar lesendum að komast í samband við texta sem lesinn er, að ná merkingu hans og að fylgjast með skilningi sínum. Notkun hugtakakorta auðveldar lesendum hugsun og skilning með því að skrá upplýsingar og tengja þær saman. Kennsluaðferðirnar SSLSR og KVL eru til þess fallnar að auka lesskilning nemenda með myndum spurninga, leit að svörum, samantekt og umorðun merkingar. Höfundur þessarar ritgerðar telur að góður lesskilningur sé það mikilvægur í lífinu að notkun kennsluaðferða, sem efla lesskilning, ætti að vera regla fremur en undantekning