Erlendir ríkisborgarar á Íslandi: Staða þeirra skoðuð út frá búsetu, launum, tekjum, sköttum, atvinnuleysi og afbrotum

Mikil aukning hefur verið í búferlaflutningum erlendra ríkisborgara til Íslands eftir inngöngu Íslands í EES. Búferlaflutningar erlendra ríkisborgara til Íslands jukust líka í kjölfar þess að fleiri ríki gerðust aðilar að ESB. Til viðbótar þessu þá var efnahagsstaða Íslands var með góðu móti. Allt hjálpaðist þetta að. Í ritgerðinni verður því rýnt í hvernig staða þeirra erlendu ríkisborgara sem hingað hafa komið hefur þróast á vinnumarkaðsstærðum s.s launum, tekjum, sköttum og atvinnuleysi. Skoðað er samanburður milli erlendra ríkisborgara ákveðinna landa sem og eftir kynjum. Auk þess verður greining gerð á afbrotum og búsetu erlendra ríkisborgara. Þeir Austur-Evrópubúar sem hingað komu til lands og þá sérstaklega frá Litháen, Lettlandi og Póllandi komu hvað verst út úr efnahagshruninu, en einnig komu Portúgalar illa út. Erlendir ríkisborgarar frá þessum löndum voru með hæsta hlutfall á atvinnuleysisbótum, óháð kyni. Fjórðungur karla frá þessum löndum voru á atvinnuleysisbótum á Íslandi á tímabili og fimmtungur kvenna frá sömu löndum. Karlar frá þessum löndum störfuðu aðallega í bygginga- og mannvirkjastarfsemi á árunum 2006-2007, en konur frá sömu löndum sóttu mikið í þjónustustörf. Þegar sú atvinnugrein hrundi, var erfitt fyrir þetta fólk að fá vinnu því stöðnunin var víðar en á Íslandi þó hrunið hafi ekki verið jafn mikið. Atvinnuleysi erlendra ríkisborgara sem komu frá Vestur-Evrópu var þó minna en atvinnuleysi Íslendinga á því tímabili sem var til skoðunar. Erlendir ríkisborgarar frá þessum löndum voru með hærra menntunarstig auk þess sem ástandið heimafyrir var með betra móti heldur en ástand landa í Austur-Evrópu. Laun og tekjur íslenskra og erlendra ríkisborgara hafa jafnast út eftir árið 2010 og allt til ársins 2014. Afbrot erlendra ríkisborgara tóku að aukast árið 2006 og fram til ársins 2012