Hagsmunaskráning í ljósi hæfisreglna stjórnsýsluréttarins

Skráning fjárhagsupplýsinga og skráning hagsmunatengsla er viðurkennd aðferð til að sporna við spillingu í opinberri stjórnsýslu. Ákvæði um upplýsingagjöf opinberra embættismanna um fjármál sín er til að mynda að finna í Sáttmála Sameinuðu þjóðanna gegn spillingu, sem Ísland er aðili að. Markmið með skráningu upplýsinga er tvíþætt. Annars vegar að koma í veg fyrir hagsmunaárekstra með skráningu hagsmunatengsla og hins vegar til að vinna gegn og uppræta spillingu með skráningu fjárhagslegra upplýsinga. Frá árinu 2009 hafa alþingismenn skráð upplýsingar í hagsmunaskrá. Hafa nokkur sveitarfélög samþykkt reglur um skráningu upplýsinga sveitarstjórnarmanna og byggt þær á reglum Alþingis. Markmið reglna um þessa skráningu er að auka gegnsæi. Ekki er að finna í ákvæðum um tilgang reglnanna vísan til þess að þær eigi að vinna gegn spillingu. Í ritgerðinni er fjallað um hagsmunaskráningu í ljósi hæfisreglna stjórnsýsluréttarins þar sem hæfisreglurnar eiga við um sveitarstjórnarmenn og aðra handhafa framkvæmdarvalds. Ákvæði hæfisreglna stjórnsýslu- og sveitarstjórnarlaga uppfylla það markmið, sem finna má í erlendum reglum um hagsmunaskráningu, sem lýtur að því að koma í veg fyrir hagsmunaárekstra í opinberri stjórnsýslu. Það er niðurstaða höfundar að ætli íslensk stjórnvöld að uppfylla ákvæði Sáttmála Sameinuðu þjóðanna gegn spillingu og fara að tilmælum Greco, samtökum ríkja gegn spillingu, beri að leggja áherslu á að byggja upp regluverk sem hafi það markmið að uppræta spillingu innan stjórnsýslunnar.Number of countries are using systems of asset declaration and interest declaration as a tool in the fight against corruption in public administration. Provisions on disclosure by public officials of their finances are, for example, contained in the United Nations Convention against Corruption. The purpose of recording this information is twofold. Firstly, to prevent conflicts of interest using declarations of interest and secondly to counter and eliminate corruption using declarations of asset. Since 2009, parliamentarians in Iceland have been required to fill out declarations of asset. Several municipalities have adopted similar system of asset declaration for local councilors and based its system on the rules that are applied for members of Parliament. The goal of the rules for parliamentarians is to increase transparency. Provisions on the purpose of asset declarations does not include any reference to anti-corruption. In this thesis the function of asset declaration systems will be examined in the light of rules against bias, covered by the Administrative Act no. 37/1993 as they apply to local councilors and civil servants. These rules meet the aim of asset declaration for the prevention of conflicts of interest in public administration. It is the conclusion of the thesis that the Icelandic authorities should therefore focus on building a regulatory framework that aims to prevent or combat corruption within the administration and by that comply with the United Nations Convention against Corruption and adhere to the recommendations of Greco, Group of States against Corruption