Ábyrgðir og réttarstaða ábyrgðarmanna

Verkefnið er lokað til 16.5.2016.Á undanförnum misserum hefur athygli almennings og stjórnvalda hér á landi beinst í auknum mæli að neytendavernd. Löggjöf á sviði neytendamála var hér lengst af mjög fábrotin en veruleg breyting hefur orðið þar á hin síðustu ár. Margvísleg löggjöf hefur til að mynda verið sett um neytendamál vegna aðildar Íslands að samningnum um Evrópska efnahagssvæðið. Lögin hafa öll miðað að því að setja almennar sanngjarnar leikreglur um viðskipti og tryggja hag neytenda. Meðal þeirra neytendamála sem hvað mest hafa verið í brennidepli þjóðmálaumræðunnar undanfarin ár eru ábyrgðir einstaklinga til tryggingar lánum einstaklinga og fyrirtækja. Það má ætla að aukin umræða um þetta efni komi einkum til af sívaxandi skuldum heimila og meiri vanskilum í kjölfar efnahagssamdráttar í byrjun síðasta áratugar. Fleiri lán hafa því fallið á ábyrgðarmenn. Hefur ýmsum þótt staða ábyrgðarmanna fjárskuldbindinga gagnvart lánveitendum vera veik. Bent hefur verið á ýmis tilvik þar sem talið er að lánveitanda hefði átt að vera ljóst að lántaki gæti ekki staðið undir greiðslubyrði lánsins og lánið mundi því falla á ábyrgðarmann lánsins. Í lok síðustu aldar, var fyrir atbeina stjórnvalda gert sérstakt samkomulag milli tiltekinna lánveitenda og Neytendasamtakanna um notkun ábyrgða. Samkomulagið var undirritað á árinu 1998 og var yfirlýst markmið þess að draga úr vægi ábyrgða einstaklinga og að lánveitingar yrðu miðaðar við greiðslugetu greiðanda og hans eigin tryggingar. Samkomulagið var endurskoðað árið 2001. Þann 1. janúar 2010, tuttugu árum eftir að frumvarp um stöðu ábyrgðarmanna var fyrst lagt fram, gegnu í gildi lög um ábyrgðamenn nr. 32/2009. Samkvæmt 1. gr. laganna eru markmið þeirra að setja reglur um ábyrgðir einstaklinga, draga úr vægi ábyrgða og að stuðla að því að lánveitingar verði miðaðar við greiðslugetu lántaka og hans eigin tryggingar. Í þessari ritgerð verður fjallað um mismunandi ábyrgðir og skuldbindingu ábyrgðarmanna fyrir og eftir tilkomu samkomulaga um notkun ábyrgð einstaklinga, úrræði þeirra auk tilkomu laga um ábyrgðarmenn nr. 32/2009.In recent years the attention of the Icelandic public and government shifted more towards consumer protection. Legislation on consumer affairs has been poor but in the past years there have been changes in this area. A variety of legislations, for example, been placed on the consumer because of Iceland's membership of the EEA Agreement. The purpose of the law all aims to establish general and equitable rules for trade and in consumer interests. Among the consumer matters which have been most in the focus of the national debate in recent years are personal guarantees to secure loans for individuals and firms. It is likely that further discussion on this subject will come largely due to growing debt of the homes and higher defaults in the wake of the economic downturn at the end of the last decade. More loans have fallen on the guarantors, and their place is weak towards banks and other financial institutions, that’s lends out money. It has been pointed out at several instances where it is considered that the lender should have been made aware that the borrower could not meet the burden of the loan and guarantor would have to pay off the loan. At the end of last century, the government made a special agreement between certain lenders, Government and Consumers on the use of guarantees. The agreement was signed in 1998 and was the stated goal of reducing the importance of individual responsibility; the credit would be based on the borrowers capability to pays his own loans. The agreement was revised in 2001. This paper discusses the different types of guarantees and liability responsibilities of people before and after the introduction of agreements on the use of responsible persons, their resources and the introduction of legislation on guarantors, no. 32/2009 and their impact on this field of law