Herjans dísir: Valkyrjur, yfirnáttúrulegar kvenverur og vígamannamenning höfðingja á síðari hluta járnaldar

This thesis is a study of the valkyrjur (‘valkyries’) during the late Iron Age, specifically of the various uses to which the myths of these beings were put by the hall-based warrior elite of the society which created and propagated these religious phenomena. It seeks to establish the relationship of the various valkyrja reflexes of the culture under study with other supernatural females (particularly the dísir) through the close and careful examination of primary source material, thereby proposing a new model of base supernatural femininity for the late Iron Age. The study then goes on to examine how the valkyrjur themselves deviate from this ground state, interrogating various aspects and features associated with them in skaldic, Eddic, prose and iconographic source material as seen through the lens of the hall-based warrior elite, before presenting a new understanding of valkyrja phenomena in this social context: that valkyrjur were used as instruments to propagate the pre-existing social structures of the culture that created and maintained them throughout the late Iron Age.Þessi ritgerð er athugun á valkyrjunum á seinni tímum járn aldar, með sérstöku tilliti til þeirrar notkunar sem stríðshöfðingjar þjóðfélagsins sóttu í, sköpuðu og ýttu undir slík trúarleg fyrirbrigði. Sóst er eftir að staðsetja tengsl milli mismunandi gerða valkyrja og annarra yfirnáttúrulegra kvenvera (þá sérstaklega dísirnar), gegnum nána og varkfærnislega skoðun á heimildum. Þaðan af verður dregin tillaga að nýrri skipan að grunni yfirnáttúrulegra kvenvera á seinni tímum járnaldar. Ritgerðin mun þá ransaka frávik valkyrjanna frá grunn stigi, með grannskoðun á hinum ýmsu einkennum þeim tengdum í skáldlegu, óbundnu máli, og sjónrænum heimildum, með tilliti til sjónarmiðs þeirrar menningar sem stríðshöfðingja þessa tíma bjuggu við. Að lokum er borin fram nýr skilningur á valkyrjunum í þessu félagslega samhengi: að valkyrjur þjónuðu sem áhöld til þess að útbreiða fyrirliggjandi félagsskipan þess þjóðfélags sem skapaði og viðhélt þeim í gegnum síðari hluta járn aldar