Exploring the rhetoric : how does Iceland’s curriculum reform address student diversity at the upper secondary level?

The findings presented in this paper inform two distinct but complementary doctoral studies, which draw on multicultural and human rights education and critical curriculum theories. Curriculum and education policy reform in Iceland has been influenced by global trends and internal changes in demographics, politics and economics. Building on the work of Jónsdóttir and Ragnarsdóttir (2010), who trace the development of educational policy and curricula in relation to the development of a multicultural society in Iceland, this paper explores the change in curriculum discourse in the 2004 and 2011 upper secondary national curriculum guides and the 2008 Upper Secondary School Act (no. 92/2008) in addressing student diversity at the upper secondary level through multicultural and human rights education. The paper draws on the schooling experiences of Vietnamese youth to assess the extent to which official discourse promotes multiculturalism and responds to the learning needs of this diverse group of students. The discourse analysis is guided by an adaptation of Gorski’s typology on multicultural teacher education, which depicts three multicultural education approaches: the conservative, the liberal and the critical (Gorski, 2009). The authors conclude that the discourse in the 2011 Icelandic national curriculum guide for upper secondary school (Ministry of Education, Science and Culture, 2011) reflects a shift from a conservative approach in previous policy documents, to one that reflects characteristics of a critical multicultural approach. However, this reflection lacks consistency in representing an explicit philosophical foundation rooted in the theories of critical multicultural and human rights education.Niðurstöðurnar sem hér eru kynntar byggja á tveimur doktorsritgerðum sem báðar leggja áherslu á fjölmenningarlega menntun, mannréttinda menntun og gagnrýna hugmyndafræði um námskrár. Þær breytingar sem orðið hafa á íslensku menntakerfi og námsskrám á liðnum árum hafa átt sér stað í ljósi alþjóðlegra strauma og samfélagslegrar þróunnar. Greinin byggir meðal annars á niðurstöðum rannsóknar Elsu Sigríðar Jónsdóttur og Hönnu Ragnarsdóttir (2010) sem benda til að þær breytingar sem orðið hafa á námskrám og menntastefnu megi m.a. rekja til þess að Ísland er nú fjölmenningarlegt samfélag. Í þessari grein ger-um við að umræðuefni þær orðræðubreytingar sem greina má í aðalnámskrá framhaldsskóla 2004 og 2011 (Mennta- og menningarmálaráðuneytið, 2004, 2011), sem og í lögum um framhaldsskóla frá 2008 (númer 92/2008), er snerta málefni nemenda af erlendum uppruna og lúta að fjölmenningarlegri menntun og mann-réttinda menntun. Greinin byggir á reynslu víetnamskra ungmenna af skólagöngu á Íslandi og sýn þeirra á þarfir nemenda af erlendum uppruna í ljósi fjölmenningarlegrar menntunar og mati á því hvort þessum þörfum sé mætt. Orðræðugreiningin byggir á flokkunarkerfi Gorskis (2009) er lítur að fjölmenningarlegri menntun kennara, en henni má skipta upp í þrjár ólíkar nálganir, íhaldsama, frjálslynda og gagnrýna. Það er niðurstaða höfunda að sú orðræða sem greina má í aðalnámskrá framhaldsskóla frá 2011 varpi ljósi á breytingar í átt frá íhaldssemi, sem greina má í fyrri námskrá, í átt að viðhorfum í anda gagnrýninnar fjölmenningarhyggju. Þó gætir víða ósamræmis sem rekja má til þess að enn vantar uppá að fyrir liggi skýr hugmyndafræðilegur grunnur í anda gagnrýninnar fjölmenningarhyggju og mannréttinda menntunar