Staðbundin aðlögun og breytileiki í lífssögu og svörunarföllum innan íslenska þorskstofnsins

Fjöldi rannsókna hafa sýnt að stofngerð fiska er oft flókin og samsett úr mörgum stofnum og undirstofnum sem einkennast af langtíma aðlögun einstaklinga að sínu nánasta umhverfi. Þorskurinn er lýsandi dæmi um slíkan fjölbreytileika en rannsóknir hafa sýnt að stofngerð hans einkennist af erfðafræðilega frábrugðnum undirstofnum og lífssöguhópum. Við Íslandsstrendur býr þorskurinn við breytileg umhverfisskilyrði. Á hafsvæðinu norður af landinu gætir áhrifa frá Arktískum kaldsjó en við suðurströndina er að finna hlýjan Atlantískan sjó. Hrygning á sér stað allt í kringum landið og klekjast þorsklirfurnar því við mismunandi umhverfisskilyrði, sérstaklega hvað varðar hitastig. Megintilgangur þessarar rannsóknar var að kanna aðlögun þorsklirfa að mismunandi hitastigi. Framkvæmd var tilraun þar sem borinn var saman vaxtarhraði og lifun þorsklirfa frá norður- og suðursvæði. Lirfurnar voru aldar upp aðskildar í 60 daga við þrjú hitastig (4°C, 8°C, 12°C). Niðurstöður sýndu að svörun þorsklirfa við mismunandi hitastigi hvað varðar vöxt og lifun, var ekki sá sami hjá þorsklirfum að sunnan og að norðan. Þannig uxu þorsklirfur að norðan hraðar en þær að sunnan við hátt hitastig (12°C) en hægar við lágt hitastig (4°C). Munurinn við 12°C var hámarktækur á meðan munurinn við 4°C var á jaðri þess að vera marktækur. Ekki fannst marktækur munur á milli norðurs og suðurs við 8°C. Dánartíðni þorsklirfa að norðan var lág við lægsta hitastigið en mjög há við hæsta hitastigið og lifði engin þeirra lengur en 35 daga við tólf gráður. Dánartíðni þorsklirfa að sunnan var hinsvegar há við lægsta hitastigið, og þær lifðu út tilraunina við hæsta hitastigið. Niðurstöður benda til þess að munur sé á vexti og lifun milli þorskungviðis frá norður- og suðursvæði við Ísland. Telja má líklegt að þessi munur sé tilkominn vegna svæðisbundinnar aðlögunar að breytilegu hitastigi.Rannsóknarnámssjóður Ranní