Sıbyan Mektepleri ile Okul Öncesi Öğretim Programlarında Değerler Eğitimi

Bu çalışmada amaç, sıbyan mektepleri ile okul öncesi öğretim programlarında değerler eğitimine nasıl yer verildiği ve buna yönelik çalışmaların neler olduğunu karşılaştırmalı olarak değerlendirip okuyucuya sunmaktır. Çalışmanın amacı kapsamında takip edilen yöntem tarihsel metottur. Bu amaç çerçevesinde çalışmada öncelikle sıbyan mekteplerinin eğitim-öğretim programlarına yönelik bir resim sunulmuştur. Daha sonra Tanzimat’la birlikte bu okulların öğretim müfredatında yer almaya başlayan ahlak dersleri ile bu derslere yönelik yazılan ahlak risalelerine yer verilmiştir. Sıbyan mekteplerinde hangi ahlaki değerlerin öğretildiğini somutlaştırmak adına yedi tane ahlak risalesi Osmanlıcadan günümüz Türkçesine transkripsiyon edilmiş ve bu risalelerde ele alınan ahlaki değerlerden bazılarına geniş bir şekilde yer verilmiştir. Diğer taraftan sıbyan mekteplerinde ahlaki değerler öğrencilere öğretilirken nasıl bir yöntem takip edildiği ve ahlaki değer öğretiminin ne zaman verilmesi gerektiğine dair bilgiler, ahlak risalelerin içerik ve biçim açısından değerlendirilmesi sırasında verilmiştir. Araştırmada ikinci olarak bugüne kadar hazırlanıp uygulanan okul öncesi öğretim programlarından hareketle Cumhuriyet’in ilanından bugüne okul öncesi öğretim programlarında değerler eğitiminin nasıl yer aldığı, değerler eğitimine yönelik ne gibi çalışmaların yapıldığı aşamalı bir şekilde verilmiştir. Bunun yanında değerler eğitiminin öğretmen eğitimi lisans programlarına nasıl yansıdığı, bu yansımaların öğretmenlere ne gibi beceriler yüklediği, okul öncesi öğretmenlerin değerler eğitimini çocuklara verirken uygulamada ne gibi güçlüklerle karşılaştığı ve bu güçlükleri aşmak adına neler yapılabileceği değerlendirilmiştir. Dolayısıyla çalışma, Cumhuriyet’ten önce değerler eğitiminin nasıl verildiğini ve o dönem toplum sahasında bozulmaların önüne geçmek için hangi değerlerin ağırlık kazandığını, Cumhuriyet sonrasından bugüne okul öncesi öğretim programlarında değerler eğitiminin nasıl yer aldığını karşılaştırmalı bir şekilde ortaya koyarak bugüne bir ışık tutmaktadır. Araştırmanın sonuçlarına göre sıbyan mekteplerinde yoğun bir değer aktarımının olduğu, okul öncesi öğretim programlarında ise ilk zamanlarda değer eğitimine yer verişmediği, sonraki programlarda sınırlı sayıda değerin verildiği görülmüştür. Bunun yanında sıbyan mekteplerinde kaçınılması gereken davranışlara da yer verilmiştir