Sérkennsla í leikskóla án aðgreiningar

Ágrip Markmið rannsóknarinnar var að skoða með hvaða hætti sérkennsla og hugmyndafræði um skóla án aðgreiningar skarast í leikskólum. Verkefninu er ætlað að varpa ljósi á annars vegar hvernig sérkennslustjórar og hins vegar deildarstjórar í leikskólum, upplifa starf sitt sem skipuleggjendur sérkennslu í skóla án aðgreiningar. Einnig var skoðað hvaða helstu kosti og hindranir þeir telja vera við framkvæmd hugmyndafræðinnar. Ekki var einblínt á sérþarfir barnanna sjálfra heldur fremur viðhorf og upplifanir sérkennslustjóra og deildarstjóra. Rannsóknaraðferðin var eigindleg og gögnum safnað á árinu 2017, með viðtölum í fimm leikskólum, þremur á höfuðborgarsvæðinu og tveimur á landsbyggðinni. Þátttakendur voru ellefu talsins, fimm sérkennslustjórar og sex deildarstjórar. Einnig fór fram greining á opinberum gögnum á heimasíðu leikskólanna, einkum skólanámskrám. Niðurstöður benda til þess að óöryggi ríki meðal sérkennslustjóra og deildarstjóra í leikskólum um hvernig skipuleggja eigi sérkennslu í skóla án aðgreiningar. Margir þátttakendur töldu sig ekki hafa næga þekkingu og nefndu skort á fjármagni og manneklu sem hluta af ástæðu þess að erfitt reyndist að sinna börnum með sérþarfir sem skyldi. Skiptar skoðanir voru á hvar og hvernig sérkennsla ætti að fara fram innan leikskólans og hvort betra væri að þjálfa börn með sérþarfir utan deildar eða innan barnahópsins. Það kom fram að eðli sérþarfa barna gat haft áhrif á þátttöku þeirra í daglegu starfi með öðrum börnum á deildinni. Fram kom ánægja með góða samvinnu við sérfræðinga hjá þjónustumiðstöðvum og mikilvægi þess að hafa aðgang að ráðgjöf þegar skipuleggja á þjálfun barna með sérþarfir. Upplýsingar á heimasíðum leikskólanna voru mis nákvæmar og greina mátti ósamræmi milli þeirra upplýsinga sem þar var að finna og því sem fram kom í viðtölum um áherslur í sérkennslu.Abstract Special Education in Pre-Primary school The aim of the study was to examine the intersection of special education and the idea of inclusive education in pre-primary schools in Iceland. The project highlights how directors of special education on the one hand and head teaching staff in pre-primary schools in the other experience their work as organizers of special education in inclusive school environments. The project also examines which factors they consider to hinder or promote the implementation of an inclusive ideology. The project is not meant to consider the special needs of pre-primary school students, but rather focus on the perspectives and experiences of the special education directors and head teaching staff. The study is rooted in a qualitative research tradition. The data were collected in 2017 through interviews at five pre-primary schools; three schools were located in the Reykjavík capital area and two in smaller urban areas. The research participants were in total eleven people; five directors of special education and six head of teaching staff. Further information was gathered and analyzed from the preschool's websites including each school’s curricula. The findings suggest that there is some uncertainty regarding how special education should be organized in inclusive pre-primary school environments. Some of the participants felt they did not possess sufficient knowledge to teach children with special needs, but also identified lack of resources and staff shortage as hindrance in meeting students’ special needs. The research participants voiced different opinions regarding where and how special education should take place in the pre-primary school environment and whether special teaching would be more appropriate within the main student group or outside of it in a segregated special education space. The participants argued that the nature of the impairment and student’s needs could impact whether they were able to participate in the main activities of the pre-primary school. Furthermore, the participants were pleased with the collaboration of the disability experts at the municipal service centers and identified counseling and support as an important factor in planning and executing special education in pre-primary schools. The schools’ websites varied greatly regarding information provided. Also, there were discrepancies between information on the websites regarding special education and information from the interview data